Ivan Iljin: Russisch nationalist en inspirator van Poetin

Het is een publiek geheim dat de Russische staatspresident, Vladimir Poetin een belezen man is. Bij voorkeur leest hij geschiedkundige en filosofische boeken. Van de laatste categorie leest hij graag boeken van en over Russische filosofen uit het pre-Sovjettijdperk. Zo hebben nationalistische denkers als Ivan Iljin, Nicolai Berdjajev en Vladimir Solovjov zijn geestelijke vorming sterk beïnvloed. De rode draad in hun werk vormt de diepe cultuurkloof tussen het kille, materialistische Westen en het grote Rusland. Wie deze filosofen niet gelezen heeft, begrijpt niets van de tegenwoordige geopolitiek van Poetin, die niet voor niets de nieuwe leider van het wereldwijde conservatisme genoemd wordt. Hieronder stel ik u even Ivan Iljin (1883-1954) voor.
Hij was een telg uit een oud adellijk Moskovitisch geslacht. Als jongen groeide Ivan Iljin op binnen de muren van het Kremlin, waar zijn grootvader en vader in dienst van de tsaar werkten. Hij studeerde rechten maar zijn voorkeur ging naar de filosofie en met name deze van Hegel uit. In zijn latere politieke en filosofische geschriften was Iljin er vast van overtuigd dat Ruslands problemen te wijten waren aan een onvoldoende ontwikkeld rechtsbesef. Hierdoor kon de democratie nooit een gepast regeringsstelsel voor Rusland worden. De staat, zo zijn overtuiging, diende het voornaamste ordenende principe van het sociale bestaan te worden. Volgens Iljin liep de Russische natie voortdurend het gevaar te worden aangevreten door de andere mogendheden. Hij vreesde voor een Duitse opmars via de Baltische staten en de Oekraïne, een Britse invasie via de Kaukasus en Centraal-Azië en voor een Japanse invasie in het Verre Oosten. Rusland dreigde hierdoor een eeuwige bron van conflicten te vormen, schreef hij in een essay onder de titel Over het aanstaande Rusland in 1948.
De taalvirtuoos en briljante spreker die Iljin was, meende dat de staat het opperste gezag moest hebben op die terreinen waar hij competent was - een enkele wil was voor Rusland broodnodig. Maar diezelfde staat diende zich niet te bemoeien met het privéleven en godsdienst van zijn inwoners. Totalitarisme was immers 'goddeloos', meende hij.
Na de bolsjewistische revolutie van 1917 bleef Ivan Iljin de nieuwe machtshebbers bekritiseren. Tot zes keer toe werd hij gearresteerd en ten slotte ter dood veroordeeld. De doodstraf werd uiteindelijk omgezet in levenslange verbanning. Hij vestigde zich in Berlijn maar werd in 1938 uitgewezen omdat hij weigerde naar de pijpen van de nazi's te dansen. Met hulp van de componist Sergei Rachmaninoff kon hij zich in Zwitserland vestigen. Iljin was een overtuigde fascist. Hij meende immers dat het fascisme het enige effectieve wapen tegen het communisme was. Gedurende lange tijd was hij de geestelijke held van de in ballingschap levende Russische gemeenschap. Zijn pamfletten en boeken vonden gretig aftrek bij de 'witte' emigranten. Toch geraakte mettertijd ook in deze kringen zijn naam in vergetelheid. Iljins overlijden in 1954 ging nagenoeg onopgemerkt voorbij.
Geleidelijk, vanaf de jaren 1990, raakte zijn naam in Rusland meer en meer bekend. Een renaissance van zijn filosofie was in wording. Via de burgemeester van Sint-Petersburg ontdekte Poetin de filosofie van Iljin en werd een gretig voorstander van zijn denken. Dankzij Poetins bemoeienissen konden in oktober 2005 de stoffelijke resten van Iljin vanuit Zwitserland naar Moskou overgebracht worden, waar hij een plechtige herbegrafenis kreeg. Sindsdien is Iljin steeds meer een bekende naam geworden.
Dat Poetin de conservatieve denker graag leest, hoeft niet te verbazen. Autocratie en orthodoxie vormen immers de twee steunpilaren van Iljins denken. Zijn overtuiging dat uit de as van het communisme, vroeg of laat, een herboren Russisch rijk zou herrijzen, moet als muziek in Poetins oren geklonken hebben. In de ogen van Iljin had de tsaar de teugels laten vieren en zo de voorwaarden geschapen voor een revolutie. Het ware, echte Rusland kon volgens hem enkel bestuurd worden door een sterke, centrale figuur, die de macht stevig in handen houdt. Het is Poetin op het lijf geschreven. Ook de huidige Russische betrokkenheid met Oekraïne zou de goedkeurig van Iljin weggedragen hebben. Schreef hij in 1934 immers niet: "Ik heb geen enkele sympathie voor plannen voor het afscheiden van de Oekraïne of zelfs maar voor gesprekken daarover".
Het is daarom onbegrijpelijk dat er in het Westen nog geen enkele biografie over Ivan Iljin beschikbaar is. Enkel publiceerde de CIA in 2007 een boekje: Ivan Iljin: The National Philosopher of Putin's Russia.
Bronnen: diverse webstekken en De Groene Amsterdammer, 20 maart 2014.

Monument voor deserteurs

Een monument voor deserteurs? Dat is enkel mogelijk in het huidige hyperpolitiek correcte Duitsland. Binnen afzienbare tijd wordt een dergelijk monument geplaatst in Hamburg aan de Dammtor. Daar staan al twee monumenten. Een oorlogsmonument dat de gesneuvelden uit de Eerste Wereldoorlog herdenkt en dat geregeld besmeurd wordt, en een anti-oorlogsmonument dat nooit afgewerkt werd. Voor het nieuwe monument "ter ere" van de Duitse deserteurs werd een budget van 850.000 € uitgetrokken.
Geef toe welk ander land ter wereld zou een dergelijk monument plaatsen?

Ezra Pound af

Vanavond legde ik de laatste hand aan mijn biografisch opstel, gewijd aan de excentrieke Ezra Pound. Excentriek zijn zowat alle genieën ter wereld. De rechtse anarchist Pound was een literair revolutionair op het terrein van de moderne dichtkunst maar ook een halsstarrig fascist, die niet ophield tijdens de Tweede Wereldoorlog de Amerikaanse president Roosevelt de levieten te lezen. Omwille van zijn dwarsheid en zijn anti-Amerikaans en anti-patriottisch gedrag werd Pound van hoogverraad beschuldigd. Enkel door hem gek te verklaren ontsnapte hij in 1945 aan de uitvoering van de doodstraf. Dertien jaar lang zat hij vervolgens in een krankzinnigengesticht opgesloten. Een blijvende schande voor het justitiewezen in de Verenigde Staten. Enkel het feit dat hij, de dichter van ophefmakende Canto's wel eens de Nobelprijs voor literatuur zou kunnen krijgen, en het engagement van enkele vrienden onder wie Hemingway, Papini en Eliot zorgden ervoor dat hij in 1958 weer op vrije voeten kwam. Een paar maanden nadien vertrok hij naar Italië. Het opstel zal in het tijdschrift Tekos verschijnen.

Merkel voelt zich bevrijd

Op 6 juni ll. werd de 70ste verjaardag van D-Day massaal en op grootse wijze herdacht. Ook de Duitse bondskanselier Angela Merkel behoorde tot de genodigden. Naast een zoveelste pleidooi voor de EU sprak ze ook over D-Day als "Tag der Befreiung". Met andere woorden de Duitse politica Merkel beschouwt de geallieerde landing op de Normandische kusten voor haar land als een dag van de bevrijding. Ze bedoelde uiteraard als een dag van de bevrijding van het nazisme. Toch bezit ze niet bepaald veel historische kennis. Immers D-Day ging gepaard met nog maandenlange bombardementen op Duitse steden en honderdduizenden doden. Of de toenmalige Duitsers zich op dat moment 'bevrijd' voelden? Dan had Merkel er toch wel beter aan gedaan en het voorbeeld van Helmut Kohl gevolgd, die tot twee maal toe weigerde de plechtigheden op de Normandische kusten bij te wonen, hoezeer zijn vriend François Mitterand ook aandrong.
Stel je voor dat Obama de Amerikaanse nederlaag in Vietnam als een bevrijdingsdag voor zijn land zou herdenken...

Nieuw leven

 Na een maand verhuizen, uitpakken, ordenen en plaatsen ben ik uiteindelijk tot rust gekomen. Enkele impressies vindt u hierbij. We zijn verhuisd en ik heb mijn eigen vleugel ingericht. Ik kan thans volop genieten van mijn nieuwe meubels onder meer van een bureau dat naar Engels ontwerp in Indonesië gemaakt werd, en via Nederland hier geleverd werd. Een andere droom van me was een grote tafel. Deze (2,40 m x 1,20 m) komt uit Amsterdam. Mijn boekenwanden werden door een gespecialiseerde schrijnwerker uit Ledegem geleverd.
Na 28 jaar in de Burgemeester Danneelstraat gewoond te hebben, vonden Ann en ik een nieuw tehuis in de Kortrijkse wijk Paters Mote. Hier hoop ik nog heel wat te kunnen schrijven en publiceren. De omstandigheden zijn voor me ideaal. Rust en stilte zijn alvast verzekerd. De omstandigheden zijn dus voor mij ideaal. Het eerstvolgende werk dat ik zal aanvatten is een biografisch opstel over de Amerikaanse dichter Ezra Pound, dat voor het tijdschrift Tekos bestemd is.
Vanaf vandaag zal ik weer met de regelmaat van de klok stukjes op mijn blog publiceren. Vooruit met de geit!