Frans van Immerseel

Vanmiddag plaatste ik een punt achter mijn nieuwe brochure Frans van Immerseel: fotograaf en tekenaar aan het Oostfront, die begin volgend jaar zal verschijnen. De brochure verschijnt als nummer drie van de lopende Altringerreeks en zal ruim geïllustreerd zijn.
In de brochure ga ik ook nader in op de beschuldiging van Kameradendiebstahl, al of niet terecht? De befaamde kunstenaar Van Immerseel werd er alvast door een SS-krijgsraad voor veroordeeld. Biografen, publicisten en journalisten lieten deze 'zwarte' periode uit zijn leven lange tijd onbesproken.

Interview met professor Lode Wils

Vandaag publiceerde De Standaard een lang interview met Lode Wils. Ook nu berijdt de 83-jarige katholieke belgicist -ooit trad hij in het midden van de jaren 1960 bij de gemeenteraadsverkiezingen in Kortrijk op als ACW-kandidaat maar raakte niet verkozen- zijn bekende paardje. "Het Vlaams-nationalisme blijft een product van de collaboratie", zoals de titel van het artikel luidt. Immers op de vraag "Bestonden er voor WOI geen anti-Belgische sentimenten?" antwoordt de Leuvense professor-emeritus: "Die sentimenten bestonden wel, bij individuele mensen. Maar een anti-Belgische beweging, met een eigen tijdschrift of maandblad, bestond er niet. Dat hebben de Duitsers veranderd."
Hoe komt het toch dat de eerbiedwaardige professor steevast vergeet dat er in 1914 een tijdschrift als De Bestuurlijke Scheiding met mensen als Marcel Minnaert en Leo Picard bestond? Of wat niet in mijn kraam past, laat ik onvermeld. De hoofdbrok van het lezenswaardige interview handelt overigens over Bart de Wever.

Leesfolder 2

Vanmiddag bij de drukker mijn nieuwe leesfolder afgehaald; ditmaal gewijd aan de Duitse oorlogsfotograaf Paul Augustin, die in het voorjaar van 1943 aan het Oostfront sneuvelde. Begin volgend jaar zal ik de verspreiding ervan beginnen. Bij aankoop van een boek van mijn hand wordt hij gratis bijgeleverd, en dat zolang de voorraad strekt.

Die Zeit over 'Flandern'

In het nieuwe nummer van Die Zeit (nummer van 22 november 2012) worden er twee bladzijden gewijd aan die regio's die streven naar meer autonomie, zelfstandigheid of onafhankelijkheid binnen de Europese Unie. Achtereenvolgens worden Catalonië, Schotland, Vlaanderen, Lombardije en Zuid-Tirol behandeld. De ondertitel van het artikel luidt: "Reiche EU-Regionen wollen raus aus ihren Staaten", en is van de hand van Jochen Bittner.

Wat mede-auteur Matthias Krupa over Vlaanderen schrijft, kunt u hieronder lezen.

Heer van stand

Gisteren schreef ik een langere recensie over de pas verschenen biografie van meesterbiograaf Wim Hazeu over Marten Toonder, "heer van stand", en de schepper van Ton Poes en Olivier B. Bommel. Wat Willy Vandersteen voor Vlaanderen en Hergé voor België waren, was M. Toonder voor Nederland. Hij lag aan de basis van de striproman: een blokje van drie tekeningen met daaronder een tekst. In feite was Toonder in de eerste plaats een verhalenverteller. De teksten kunnen makkelijk zonder de tekeningen gelezen worden. Dankzij zijn strip werd Toonder mettertijd een vermogend man. Op persoonlijk vlak was hij eerder een stijfkoppig iemand die buiten zijn vrouw, weinig vertrouwen in mensen had. Het liefst leefde hij in zijn eigen droomwereld.
De tekst zal in het voorjaar van 2013 in het Kunsttijdschrift Vlaanderen verschijnen.

Marcel Vercoutter in de kijker

Gisteren werd in de Gentse Sint-Pietersabdij de tentoonstelling Onbekende beelden/Sterke verhalen/Belgen in oorlog geopend. Uit een paar honderdduizend foto's waarin het wedervaren van Belgische militairen, vrijwilligers, dokters en schrijvers in tijden van oorlog werd vastgelegd, werd een short list van twintig beelden met een sterk verhaal geselecteerd. Hierbij werd telkens de uitverkoren foto 'opgeblazen' en centraal opgesteld. Hierbij werd elk detail op de foto onder de loep genomen en bevraagd. Aan de hand van deze foto krijgt de kijker een venster op de wereld en zijn geschiedenis aangeboden.

Een van de voor de tentoonstelling geselecteerde foto's komt uit mijn in 2006 verschenen boek over de Oostfronter Marcel Vercoutter (zie foto). De tentoonstelling loopt nog tot 21 april 2013, maandag gesloten. Van de tentoonstelling bestaat ook een boek dat bij uitgeverij Hannibal verscheen. Prijs € 29,50

Film over veldmaarschalk Erwin Rommel

Donderdag ll. was het avondprogramma van de Duitse tv-zender ARD geheel gewijd aan Generalfeldmarschall Erwin Rommel. Eerst was er de twee uur durende film van scenarioschrijver en regisseur Niki Stein over de laatste zeven levensmaanden van de Wüstenfuchs. De figuur van Rommel werd prima vertolkt door Ulrich Tukur. De in de tijd beperkte levensperiode was uitstekend geschikt om een indringend beeld weer te geven van de met zijn eigen overhoop liggende Rommel. In de lente van 1944 geloofde hij niet meer in de eind-overwinning. Meer en meer twijfelde hij ook aan de realiteitszin van Hitler en zijn paladijnen. Of hij ook daadwerkelijk op de hoogte was van de plannen van kolonel von Stauffenberg, die de Führer fysisch wilde liquideren, blijft omstreden. Het antwoord luidt nog steeds 'jein'; een combinatie van het Duitse 'ja' en 'nein'. Rommel zelf liet terzake geen getuigenissen na. In oktober 1944 pleegde hij onder chantage zelfmoord. De film werd door een documentaire gevolgd. Alvast mocht ik een welbestede en informatieve avond voor het kleine scherm doorbrengen.

Biografie Leo Vindevogel XIV

Vandaag ben ik begonnen met het schrijven van het veertiende hoofdstuk van de Vindevogel-biografie in wording. Het is tevens het laatste hoofdstuk uit zijn oorlogsverleden. Daarin zal ik voornamelijk de aanslagen op hem en de daaruit volgende maatregelen tegen nogal wat Ronsenaars behandelen. Eind november zou ik volgens mijn planning met dat hoofdstuk moeten klaar zijn. In totaal komen er negentien hoofdstukken.

Mark Grammens, Nijlen en Oostkamp

Het afgelopen weekeinde van 20-21 oktober was nogal druk. De zaterdagmiddag woonden Ann en ik in het Provinciehuis in Antwerpen de huldiging van Mark Grammens bij. Meer dan tweehonderd mensen woonden deze viering in een te warme zaal bij. Terecht werd deze 'dwarse' en originele journalist gehuldigd. Een staande ovatie maakte dat duidelijk. Tijdens de navolgende receptie werd er heel wat nagepraat over de teloorgang van de Vlaamsbewuste journalistiek in ons land. Op dat vlak is Vlaanderen thans een woestenij geworden.

Aansluitend woonden we het vriendenmaal bij dat heel verzorgd was. Gelegenheid ook om nieuwe contacten te leggen en informatie te sprokkelen. De aloude vrienden Karl Drabbe en Gui van Gorp waren ook van de partij. Onze laatavondlijke wandeling door de Antwerpse straten naar ons hotel verliep gelukkig veilig.

De volgende ochtend om zes uur uit de veren en een half uur later reden we richting Nijlen, waar we zoals steeds present waren met een eigen stand op de Vlaamse ruilbeurs. Dankzij Lode van Dessel en zijn ploeg verliep de beurs vlot. Steeds ben ik blij dat er nog voldoende boekenliefhebbers afgezakt komen, en het niet steeds kwel en kommer is in dit digitaal tijdperk. Dat mensen zonder boeken kunnen leven, begrijp ik maar niet. Ik kon toch weer een en ander voor mijn verzameling op de kop tikken, en gelukkig verkocht ik ook wat publicaties van eigen hand zodat de balans in evenwicht bleef.

Naar het einde van de beurs toe om 16u. waren we al op weg naar Oostkamp. Daar hadden we een afspraak met de familie van kunstenaar Leo Vanderkerckhove. Deze laatste was gedurende de bezetting oorlogsburgemeester van Oostkamp. Na zijn internering in het hechteniskamp van Sint-Kruis Brugge legde hij het kampleven door middel van tekeningen vast. Ook tekende hij een aantal van zijn medegevangenen. Van deze tekeningen hoop ik binnen een paar jaar een kunstboek te kunnen samenstellen. Omstreeks 20u. waren we weer thuis.

Noorse officieren bij de Waffen-SS

Vandaag mocht ik het pas verschenen boek Norske offiserer i Waffen-SS van de historici Geir Brenden, Tommy Natedal en Knut Flovik Thoresen ontvangen. Het is een ruim geïllustreerd boekwerk van meer dan 500 blz. geworden. Naast een inleiding over de Noorse vrijwilligers bij de Waffen-SS bevat het boek een lexicon van alle Noorse SS-officieren. Een dergelijk boek bestaat nog niet over de Vlaamse Waffen-SS-officieren. ISBN 978-82-92870-64-8

Clervaux, Beieren en Achtervolging

We zijn net terug van een korte wandelvakantie in het Groothertogdom Luxemburg. Gedurende vijf dagen ondernamen we voettochten in de omgeving van Clervaux tot in Duitsland, de streek van Oberhausen. Onze bagage werd van hotel tot hotel vervoerd. Onderweg heel wat monumenten van de Ardennenslag 1944 gezien. Daarnaast volop genoten van de natuur in herfstkleuren. Zie bijgaande foto's. 

In de diverse hotelkamers, waar we logeerden volop gelezen. Voor Vlamingen die begaan zijn met hun land inzake de vele transfers naar Brussel en het Walenland, en die enigszins het Duits machtig zijn, is het boek van Wilfried Scharnagl, Bayern kann es auch allein: Plädoyer für den eigenen Staat (2012) een aanrader. Hierin klaagt de voormalige hoofdredacteur van de krant Bayernkurier de eindeloze transfers van het zuiden van Duitsland naar het noorden van het land aan, alsook deze van Duitsland naar de landen aan de Middellandse Zee. Als zelfstandige staat zou de Vrijstaat Beieren, luidens auteur, het veel beter hebben. Tegenwoordig, aldus Scharnagl, is er quasi geen verschil meer tussen West- en Oost-Duitsland maar des te meer tussen Noord- en Zuid-Duitsland. Terloops vergelijkt hij ook de situatie van Beieren met deze van Vlaanderen (p. 141-144), dat ook gebukt gaat onder de niet eindigende transfers naar francofoon België ("Krisenkessel Belgien"). Blijkbaar hebben de vele Beieren-vakanties van Bart de Wever er een en ander losgemaakt. Tevens komen de politiek-economische situaties in Schotland en Catalonië aan bod. Scharnagl is een overtuigd aanhanger van het Europa der volkeren maar gruwt van een Europa der naties. Het spreekt voor zich dat hij de euro liever gisteren dan vandaag kwijt wil. Het boek zal wel nooit in het Nederlands vertaald worden.

Het tweede boek dat ik tijdens deze GHL-vakantie las, was de thriller Achtervolging (2012) van Lee Child. Ik las alle Jack Reacher thrillers van hem. Voor mij pure ontspanning.

Cyriel Moeyaert te boek gesteld

Zopas publiceerde vriend Wido Bourel een netjes uitgegeven huldebrochure gewijd aan priester Cyriel Moeyaert. Al meer dan een halve eeuw is de thans 92-jarige Cyriel actief in Frans-Vlaanderen. Zijn verzameling die hij hierover aanlegde, is dan ook gigantisch. Als de weersomstandigheden het enigszins toelaten, trekt de gewezen inspecteur Nederlands er nog steeds met zijn fototoestel op uit. Gezien zijn functie hoeft het ons dan ook niet te verbazen dat hij een van de promotors is van het Nederlands en de streektaal in Zuid-Vlaanderen. Het was ook bij Cyriel, toen hij nog in Ieper woonde, dat ik de uit Kaaster afkomstige Zuid-Vlaming Wido leerde kennen. Op de foto hiernaast ziet u beiden staan ten huize van Cyriel Moeyaert in Sint-Jan-ter-Biezen bij Watou. De brochure Cyriel Moeyaert: in de taaltuin van mijn vaderen is dan ook een terechte hulde. Informatie www.widopedia.eu

Cyriel Moeyaert leerde me trouwens vanaf 1978 kennismaken met Frans-Vlaanderen. Jarenlang begeleidde ik hem op zijn vele tochten door de regio, en tientallen keren was ik zijn helper op even zoveel diavoorstellingen. Daarna was hij gedurende enkele decennia de man die mijn teksten op stijl en spelling nalas. Een ge-engageerd priester-leraar zoals er nog maar weinig zijn.

Nieuwe Katyn-documenten gepubliceerd

Afgelopen week gaf het nationaal archief van de Verenigde Staten meer dan duizend nieuwe documenten over Katyn vrij. In april en mei 1940 vermoordden Sovjet-agenten op bevel van Stalin meer dan 22.000 vooral Poolse officieren, die begraven werden in de wouden van Katyn nabij de stad Smolensk. De massagraven werden in april 1943 ontdekt, en door de Duitse bezetter propagandisch uitgebuit.
Uit deze thans vrijgegeven documenten blijkt dat Amerikaanse diplomaten en politici al van in het prille begin ervan op de hoogte waren, dat de Sovjets de daders waren. Ze zwegen echter en hielden de zaak geheim om de goede betrekkingen met Stalin niet in gevaar te brengen.
Over de zaak Katyn schreef ik in mijn (uitverkochte) brochure Professor Speleers en Katyn (2011).

IJslanders in de Waffen-SS

 Sinds een poosje zoek ik informatie over de vier of vijf IJslanders die als vrijwilligers bij de Waffen-SS dienst deden. De meest opvallende onder hen was wel Björn Sveinsson Björnsson (1909-1998), de zoon van de eerste IJslandse president (vanaf 1944) Sveinn Björsson. Zie afbeelding op postzegel. Merkwaardig detail: bij hun terugkeer in IJsland werd geen enkele Waffen-SS'er gerechtelijk vervolgd. Alle gegevens, alsook illustraties zijn welkom. 

Vindevogel oorlogsburgemeester

Vandaag kon ik een punt zetten achter het twaalfde hoofdstuk van de Leo Vindevogel-biografie. In de laatste paragraaf beschreef ik de omstandigheden waarin hij tot burgemeester van Ronse benoemd werd. Op 2 januari 1941 volgde dan zijn benoeming door de toenmalige gouverneur van Oost-Vlaanderen, Joseph de Vos. Met het volgende hoofdstuk ga ik in de tweede helft van deze maand aan de slag. Daarin komen de jaren 1941 en 1942 aan bod. Jaren van succes en ook van toenemende spanningen in Ronse en omgeving.

Junge Freiheit ook in het Nederlands

Ter gelegenheid van IJzerwake 2012 verscheen het conservatieve Duitse weekblad Junge Freiheit deze week, speciaal voor Vlaamse kandidaat-lezers, met een Nederlandstalige titelpagina, en dat naast de gewone Duitse uitgave (zie illustraties hierboven). Het is de eerste maal dat het blad een dergelijk initiatief neemt. Initiatiefneemster hiertoe was Mina Buts. Er staan ook een aantal afzonderlijke bijdragen over Vlaanderen in - onder meer een interview met Bart Maddens en een recensie van het tijdschrift Tekos. De 'Vlaamse' editie verscheen op een beperkte oplage en is thans al een collectorsitem.

Terreur tegen Duitsers na Tweede Wereldoorlog

Over het verdrijven van de oorspronkelijk Duitse bevolking onmiddellijk of tijdens de laatste maanden van de Tweede Wereldoorlog uit de Oost-Duitse gebieden, die door de Sovjet-Unie, Polen en Tsjechoslowakije geannexeerd werden, verscheen tot op heden geen overzichtswerk. Dankzij het recente boek van de uit Ierland afkomstige, maar in de USA docerende professor R.M. Douglas, Ordnungsgemässe Überführung: die Vertreibung der Deutschen nach dem Zweiten Weltkrieg (Beck Verlag, 556 blz., 29.95€) is hierin verandering gekomen. De Duitse vertaling verscheen nog vóór de Engelstalige uitgave (Yale University Press). Het boek vult alleszins een leemte op.

Grosso modo zo'n vijftien miljoen Duitsers werden uit de oeroude Duitse provincies Oost-Pruisen, Silezië en Pommeren, alsook uit het Sudetenland en Slowenië, verdreven. Deze exodus van vijftien miljoen mensen geschiedde in zeven maanden tijd, evenveel als er tussen 1900 en 1940 migranten in de Verenigde Staten van Amerika binnenkwamen. Hiervan kwamen er meer dan twee miljoen om het leven of raakten vermist door ondervoeding, zelfmoord, verkrachting, lynchpartijen (onder andere in Praag en in Aussig), moord, gebrek aan medische verzorging, dodenmarsen, ...

Het boek telt dertien hoofdstukken. Een van de meest aangrijpende is dat over het lot van de Duitse kinderen. Duizenden kinderen tussen vier en vijftien jaar werden brutaalweg van hun moeders gescheiden, en door kinderloze niet-Duitse echtparen geadopteerd. Andere kinderen werden evengoed aan martelingen en vernederingen blootgesteld als volwassenen. Een baanbrekend hoofdstuk dat niemand onverschillig laat.

Een elfjarig Duits meisje na haar
vrijlating uit een Tsjechisch
concentratiekamp. Bij haar vrijlating
woog ze nog amper veertien kilo.

Douglas maakt komaf met de legende dat de westelijke geallieerden van niets wisten. Uit bronnenstudie blijkt maar al te zeer dat de Poolse en Tsjechoslowaakse regeringen in ballingschap in Londen met hen samenwerkten. Al in 1943 stond vast dat de Duitsers uit hun woongebieden ten oosten van de Oder en de Neisse weggejaagd zouden worden. Schokkerend was de totale onverschilligheid van Britse en Amerikaanse overheden ten aanzien van het ellendige lot van de miljoenen getroffenen, waarvan het merendeel uit vrouwen, kinderen en bejaarden bestonden. De meeste mannen vertoefden op dat moment nog in krijgsgevangenschap.

Auteur Douglas, die een vlotte en elegante stijl hanteert, raadpleegde als eerste de archieven van het Internationale Rode Kruis. Met veel moeite en na lang aandringen kregen de mensen van het Rode Kruis toegang tot de Poolse en Tsjechoslowaakse concentratiekampen waar de Duitsers opgesloten zaten. Zij troffen er taferelen uit de hel van Dante aan. Zo troffen ze er geen kinderen tussen nul en twee jaar aan. Door het harde regime hun vertwijfelde moeders opgelegd, bestonden er geen overlevingskansen. Pas in het begin van de jaren 1950 werden de laatste kampen gesloten.

Met zijn boek doorbreekt professor Douglas het laatste grote taboe van de Tweede Wereldoorlog. Hij noemt het gebeuren een van de ergste misdaden tegen de mensheid van de 20ste eeuw. Hiermee vergeleken zinken de misdaden in ex-Joegoslavië in het niet. Deze werden door de Verenigde Naties terecht als volkerenmoord aangeklaagd. In de periode 1945-1918 bestonden de Verenigde Naties ook al maar toen bleef het van die zijde oorverdovend stil. Het lijkt me onwaarschijnlijk dat het boek van Douglas ooit een Nederlandstalige vertaling zal kennen.

Peter Fechter: dood aan de Berlijnse Muur

Bovenstaande foto komt uit de Frankfurter Allgemeine van 17 augustus en toont hoe DDR-grenswachters het levenloze lichaam van de achttienjarige Peter Fechter wegdragen. Thans vijftig jaar geleden was hij het eerste dodelijke slachtoffer, die de een jaar tevoren opgerichte Berlijnse Muur trachtte te overschrijden. Zijn poging faalde en hij werd door de Oost-Duitse grenssoldaten neergeschoten. Meer dan een uur duurde zijn doodstrijd. Telkens weer riep hij: "So helft mir doch". Honderden waren getuige en keken toe. Niemand ondernam iets. Men liet hem ter plekke creperen. Uiteraard was zijn dood in de eerste plaats de schuld van het SED-terreurregime. Maar ook de Amerikaanse bezetter van Berlijn trof schuld. Nu weten we dat zij het vertikten om een Rode Kruiswagen door te laten. Wellicht was hierdoor het leven van de jonge Fechter gered geweest. Het heeft echter niet mogen zijn.

Svalbard

We zijn pas terug van een achtdaagse rondreis langs de kusten van Svalbard waarvan Spitsbergen het grootste eiland is. De eilanden samen hebben ongeveer de omvang van Frankrijk maar er zijn slechts 66 km geasfalteerde wegen. In totaal wonen er 5000 leden van het mensdom. Het was er zalig. De temperaturen schommelden er tussen de 0 en de 8°C. Voor iemand als ik te genieten. Alles wat boven de 20°C dreigt te komen is er voor me te veel aan. Met de omgebouwde ijsbreker Fram stoomden we langs de west- en noordkusten van de archipel. Gemiddeld gingen we twee maal daags met zodiacs aan land. Vanop het schip genoten we van de natuurpracht. We zagen ijsberen, walrussen, walvissen, zeehonden en diverse vogeltypes. Svalbard is het enige Europese gebied waar de natuur, de wildernis nog boven de mens staat. Jammer dat de Russen en ook de Amerikanen en de Britten er vanaf volgend jaar naar olie zullen boren. Wellicht zal dat laatste stukje wildernis dan ook vlug wijlen zijn.

Joseph Luns in beeld

Naar aanleiding van de tiende overlijdensdag van Joseph Luns (1911-2002) brengt het magazine Elsevier een speciaal buitenreeks nummer uit. Joseph Luns: ter herinnering is in de eerste plaats een fotoboek in vierkleurendruk. Luns was gedurende bijna twintig jaar minister van Buitenlandse Zaken van Nederland en twaalf jaar de secretaris-generaal van de NAVO. Hij viel op door zijn streng conservatieve en anti-communistische standpunten. In de Britse premier Margaret Thatcher en de Amerikaanse president Ronald Reagan vond hij sterke medestanders. Luns, nooit verlegen om een kwinkslag, werd in eigen land in de jaren 1970 en 1980 meer en meer als een reactionair bevonden. Socialistenleider Joop den Uyl omschreef hem als "rechts op zijn slechtst". Luns trok er zich uiteraard geen jota van aan. Voor Nederlandse politici had hij niets dan minachting over. Vandaar ook dat hij na zijn pensionering in Brussel bleef wonen.
Het heel interessante fotoboek kost amper 8,95 €.

Leesfolder Paul Augustin

Vandaag schreef ik de eerste versie van mijn tweede leesfolder handelend over SS-Kriegsberichter Paul Augustin. Hij was als fotoverslaggever verbonden aan de 1. Waffen-SS-Panzerdivision "Leibstandarte Adolf Hitler", en sneuvelde in maart 1943 bij de herbezetting van de stad Charkow in het zuiden van Rusland. Over zijn leven is amper iets bekend. Hij was immers afkomstig uit Oost-Pruisen en een groot deel van de lokale archieven ging in 1945 verloren bij de Sovjet-bezetting. Thans vormt deze oerduitse streek een Russische enclave binnen Polen. De oorspronkelijke Duitse bevolking werd met geweld verdreven.

Wel zijn er honderden foto's van Augustins hand bewaard gebleven. Vandaar dan ook dat deze nieuwe leesfolder-in-wording vooral een zal zijn met foto's. Eventuele aanvullingen zijn steeds welkom. Graag zelfs.

Geveld

Een tijdje geleden werd ik door een lumbago geveld. Ik diende het op doktersbevel wat kalmpjes aan te doen. Kon ook niet anders. Dat is ook meteen de reden waarom ik de laatste tien dagen geen nieuw blogstukje publiceerde. Maar thans is er weer licht aan de horizon.

Jan Frans Willems en allerlei

Nu het werk aan hoofdstuk X van de Leo Vindevogel-biografie-in-wording achter de rug is, krijg ik wat ademruimte tot na onze vakantie vooraleer de eigenlijke bezettingsjaren aan te vatten. Afgelopen week hadden Ann en ik in Gent een ontmoeting met Guido Moons en een medewerker van de VVB. In 't Voske bespraken we de voorstelling van de Vindevogel-biografie in september volgend jaar in Ronse. Het ziet er goed uit.
Vrijdag kwam vriend Luc de Bast nog eens langs met wat documentatie voor toekomstige boekprojecten. Hij bezorgde me tevens wat eigentijdse foto's van tekeningen van Finn Wigforss. Mijn Zweedse vriend Erik Norling die in Spanje woont, zond me ook een vooroorlogs boek (een politieroman) met tekeningen van Wigforss. In vrij korte tijd slaagde ik er toch al in een en ander over deze Zweedse tekenaar, die in Noorwegen woonde, bijeen te brengen.
Vanmiddag sloot ik dan de lectuur van de Jan Frans Willems-biografie van Ludo Stynen af. Later zal ik er een recensie aan wijden. Een stevige biografie met een degelijk en vernieuwend overzicht over het ontstaan van de Vlaamse Beweging.

Hindenburgplatz

In het Westfaalse Münster, de stad van de Vrede van Westfalen uit 1648 die een einde aan de Dertigjarige Oorlog maakte, onderneemt het stadsbestuur een poging om de aloude Hindenburgplatz om te dopen tot Schlossplatz. Een commissie van linkse professoren kwam op vraag van het stadsbestuur tot de conclusie, dat de gewezen veldmaarschalk en president van de Weimarrepubliek te veel hand- en spandiensten aan Adolf Hitler verleend had. Het kon niet meer dat een dergelijke figuur nog langer een straat- of pleinnaam droeg. Dus weg met die foute naam.
Het stadsbestuur had echter zonder de waard gerekend; in dat geval een burgerinitiatief dat tegen de naamsverandering fel protesteerde. In een mum van tijd werden meer dan voldoende handtekeningen van burgers verzameld om een referendum af te dwingen. Het is nu te hopen, dat er in september voldoende stemmen behaald worden om de onzin van die naamsverandering een halt toe te roepen. Meer en meer Duitse steden, gemeenten en dorpen gaan gebukt onder de politiek correcte hype van naamsveranderingen.

Vindevogel, Sap en het ACW

De laatste weken ben ik druk in de weer met het tiende hoofdstuk van wat de Vindevogel-biografie moet worden; dat hoofdstuk wordt tevens het meest omvangrijke van het boek. Daarin behandel ik de jaren 1936 tot en met 1939. Komen onder meer aan bod Vindevogels contacten met zijn politieke vriend Gustaaf Sap. Op een bepaald moment, in de zomer van 1937, werd Sap uit de katholieke partij getrapt, omdat hij de toenmalige eerste minister Van Zeeland van corruptie en gesjoemel beschuldigde. Vindevogel was de enige die Sap nog steunde. Later toen bleek dat Sap gelijk had, werd ie weer in de katholieke middens opgenomen.
In de vroege zomer van 1938 werd Vindevogel op zijn beurt uit het ACW verwijderd omdat hij weigerde zich neer te leggen bij de bevelen van de christelijke vakbond. Vindevogel is steeds een politiek buitenbeentje geweest, die moeilijk iemand boven zich verdragen kon. Ik hou u verder op de hoogte.

Kris Barrezeele

 Deze voormiddag vond in Zwevegem de begrafenis van Kris Barrezeele (1953-2012) plaats. Ik heb hem vrij goed gekend in de jaren 1980-1992, en heel wat avonturen met hem beleefd waarover ik later wel eens zal berichten. Het was de tijd van het tijdschrift Nieuw Vlaanderen, waarvan ik de laatste hoofdredacteur was en van de uitgeverij De Nederlanden. Tevens was het ook de periode waarin we het Vlaamse land doorkruisten om onze reeks Vlaamse Portretten te stofferen. Overal kwamen we weliswaar te laat maar konden we op een gulle ontvangst rekenen. Zo was er ons bezoek aan professor Rob van Roosbroeck in het Nederlandse Oosterhout. Ook daar kwamen we hopeloos te laat toe maar kregen we dadelijk een kom soep met krentenbrood voorgeschoteld. Met Kris maakte je een afspraak maar je wist nooit op welk uur hij zou aankomen. Vaak viel hij rond 23u. in de zetel in slaap om een uur later te ontwaken, en fris en monter aan de slag te gaan. Door omstandigheden gingen onze wegen in 1992 definitief uiteen;
Op de foto uit de "oude doos" staat hij (rechts) samen met het echtpaar Delafortrie, die we in het landelijke en rustige Ursel gingen opzoeken. Ja, over Kris valt er nog wel een en ander te vertellen. Jammer dat hij ons veel te vroeg ontviel.

René de Clercq

Dinsdagavond, 12 juni woonden we in Deerlijk de herdenking van de tachtigste overlijdensdag van dichter en Vlaamse strijder René de Clercq bij. Een zestigtal personen maakte de plechtigheid aan de voet van de Sint-Colombakerk mee. Gastspreker was Guido Moons, voorzitter van de Vlaamse Volksbeweging. Naast Guido's toespraak, opgebouwd aan de hand van de strijdpoëzie van De Clercq, werden er wat liederen gezongen en gedichten gedeclameerd. Alles verliep in een serene sfeer. Uit de zwaar bewolkte hemel viel gelukkig geen regen.

Nog over Arthur Mulier

Gisteren brachten Ann en ik een werkbezoek aan het KADOC in Leuven. Ik raadpleegde er de archiefbestanden in verband met Arthur Mulier. Ik vond er heel wat materiaal; vooral uit de jaren 1920. Ook nog een paar interessante stukken over Staf de Clercq. We konden er in ideale omstandigheden werken.

Arthur Mulier

Gisteravond woonde ik in de Kortrijkse Sint-Rochuskerk een boekvoorstelling bij. Het boek van Christian de Paepe over Sint-Jacob, Sint-Rochus en andere pelgrims in Kortrijk verscheen in de reeks Verhandelingen van de heemkundige kring De Leiegouw.
Nu het ging er best leuk aan toe. Zelf vertoefde ik nimmer zo lang in een kerk (van 19u tot 23u45). Een andere genodigde liet weten dat hij nog nooit zoveel wijn in een kerk gedronken had.

A propos het bestuur van De Leiegouw contacteerde me al om in het post-Vindevogel tijdperk voor haar lopende reeks een biografische studie aan de Kortrijkzaan Arthur Mulier te wijden. Mulier was de enige afgestudeerde van de door de Duitsers vernederlandste universiteit van Gent (1916-1918). Uitdagingen genoeg.

Geldwaarde?

Wie kan mij helpen? In 1938 diende Leo Vindevogel zo maar eventjes 23.600 toenmalige Belgische franken aan de belastingen te betalen. Wie kan mij zeggen hoeveel dat tegenwoordig omgerekend in euro's is? Dank voor uw bericht.

Bezoek stadsarchief Ronse

Afgelopen woensdag, 23 mei brachten Ann en ik een bezoek aan het stadsarchief van Ronse, dat pas einde 2010 opgericht werd. We werden vriendelijk ontvangen en vonden er heel wat bruikbaar materiaal in verband met de bezetting van Ronse. Materiaal dat ik in mijn Vindevogel-biografie zal verwerken.

Finn Wigforss

Onlangs kreeg ik enkele gepubliceerde pentekeningen van de Noorse SS-Kriegsberichter Finn Wigforss in handen. Het zijn pakkende en levensechte taferelen van de gevechten aan het Oostfront. Ik zal nu trachten enkele propagandakaarten en foto's van hem op de kop te tikken. Biografisch materiaal zoek ik ook. Indien mogelijk had ik in de toekomst graag een van mijn op stapel staande leesfolders aan hem gewijd. Het spreekt voor zich dat alle hulp welkom is.

Asse

Op 20  mei ll. namen we in het cultureel centrum van Asse aan de eerste Vlaamse Ruilbeurs deel. Qua opkomst kun je moeilijk van een succes spreken. Wellicht hebben de organisatoren te weinig promotie gemaakt. In de Vlaams-nationale pers zagen we ook geen enkele aankondiging staan. De beurs was wel interessant om enkele nieuwe contacten te leggen. Volgend jaar beter?

Marcel Vercoutter

Gisteravond woonde ik in de Gentse Sint-Pietersabdij een eerste vergadering bij voor de geplande tentoonstelling "Onbekende beelden - sterke verhalen". De tentoonstelling zal van 17 november 2012 tot en met 20 april 2013 plaatsvinden. Bedoeling van de tentoonstelling is het brengen van de Belgische geschiedenis vanaf 1830 aan de hand van een reeks tot de verbeelding sprekende foto's. Bij iedere foto hoort een 'sterk' verhaal.
Een van de foto's uit mijn boek over Marcel Vercoutter werd door Bruno de Wever en Rudi van Doorslaer geselecteerd om het thema Oostfront naar voren te brengen. Uiteraard was ik onmiddellijk bereid om mijn medewerking aan dit cultuur-historische evenement te verlenen. De tentoonstelling zal begeleid worden door een catalogus in vierkleurendruk.

Asse: historische ruilbeurs

Op zondag, 20 mei 1012 vindt in het cultureel centrum "Den Horinck", Noorderlaan 20 in het Vlaams-Brabantse Asse de 17de Historische Ruilbeurs Vlaamse Beweging plaats. Normaliter vindt deze beurs steeds in oktober in Nijlen plaats. Thans krijgt deze beurs voor het eerst in Asse een verlengde. Voor meer informatie kunt u terecht bij Bob Wellens, Langestraat 38, 1730 Asse. Tel. 0474/99 03 43 of bob.wellens@skynet.be Ik zal er ook aanwezig zijn met een stand.
Uiteraard gaat de ruilbeurs in Nijlen op de derde zondag van oktober eveneens door.

Karl Lueger weg, Stalin blijft

Karl Lueger (1844-1910) was vanaf 1897 en dat tot aan zijn overlijden burgemeester van Wenen. Onder zijn burgemeesterschap werden er in de hoofdstad van de Oostenrijkse-Hongaarse dubbelmonarchie grondige veranderingen doorgevoerd. Hij zorgde onder meer voor een stedelijke gas- en elektriciteitsvoorziening, zorgde voor een elektrische tram, diverse sociale maatregelen zoals pensioenen voor weduwen en hun kinderen en een degelijke opvang van wezen. Zoals miljoenen andere burgers in die tijd in de veelvolkerenstaat was hij ook een uitgesproken antisemiet. Pittig detail. Tijdens Luegers burgermeesterschap vertoefde ene Adolf Hitler in zijn stad.

Na zijn overlijden kreeg een deel van de grote ring van Wenen zijn naam. Nu komt daar plots verandering in. De huidige politiek-correcte groen-rode coalitie die de stad bestuurt, zal dat deel van die ring een nieuwe naam geven. De Dr. Karl Lueger Ring zal nog dit jaar herdoopt worden in het banale Universitätsring. De voortzetting van de Luegerring blijft de naam van Karl Renner dragen, hoewel de man een voorstander van de Anschluss was, de aanhechting van Oostenrijk bij Hitler-Duitsland. Maar ja, Renner was een socialist en die kun je toch moeilijk zijn straatnaam ontnemen. Verder blijft Wenen als een van de laatste Europese hoofdsteden ook een Stalinstraat bezitten.

SS-Voorman Henk Feldmeijer

De titelgeschiedenis van het steeds steengoede tijdschrift Historisch Nieuwsblad (mei-nummer) is gewijd aan het welgevulde leven van de Nederlandse SS-leider Henk Feldmeijer. "De foutste Nederlander aller tijden", zoals de redactie schrijft. Het artikel is van de hand van Bas Kromhout en gaat vooral in op de belevenissen van Feldmeijer aan het Oostfront, 1942-1943, waar hij in de gelederen van de Waffen-SS Panzerdivision Wiking aan het Kaukasusfront streed, en de nederlaag van Stalingrad van nabij meemaakte.
Ik kijk nu al vol verwachting uit naar de Feldmeijer-biografie van Kromhout, die in juni bij uitgeverij Contact zal verschijnen. Het wordt een biografie van meer dan 400 blz.

Mussert & Co

Vanmiddag een recensie geschreven van het opmerkelijke boek van Tessel Pollmann, Mussert & Co: de NSB-leider en zijn vertrouwelingen. Het thematisch opgestelde boek, bestaande uit twaalf zelfstandig leesbare hoofdstukken, is gebaseerd op heel wat nieuw archiefonderzoek. Anton Mussert wordt erin voorgesteld als een boef die tuk was op huizen (die hij tijdens de bezetting voor een prikje kocht), kostbare meubels, juwelen, drukkerijen, uitgeverijen, ... Een toch wel verbazingwekkende verzameling. Ook zijn entourage als daar zijn Cees van Geelkerken, Frits Müller, Anton van Vessem (ja, ja de befaamde Groot-Nederlander), enz. volgden ijverig 's leiders spoor. Je kijkt er toch wel verbaasd van op. Interessant en niet te versmaden zijn tevens de hoofdstukken over zijn echtgenote (zijn achttien jaar oudere tante Rie) en zijn minnares, zijn dertig jaar jongere nicht, Marietje Mijnlieff. Auteur Pollmann hanteert bijwijlen een aanklagerstoontje maar daar kun je je als lezer overheen zetten. Een toch wel sterk boek.

Een hoofdstuk verder

Gisteren schreef ik de eerste paragraaf van wat hoofdstuk negen moet worden van mijn Vindevogel-biografie in wording; Het wordt eerder een soort overgangshoofdstuk waarin de jaren, 1932 tot 1936 zullen behandeld worden. Jaren van economische crisis, die ook niet zonder problemen aan Vindevogel voorbij gingen. Op politiek vlak bleef zijn sterke positie in de Vlaamse Ardennen evenwel onaangeraakt.

Tweede deel biografie Hugo Schiltz

In 2009 publiceerde journalist Paul Huybrechts het eerste deel van zijn Hugo Schiltz-biografie of beter een uitgebreide bloemlezing uit de lezenswaardige dagboeken van de jonge Hugo. Biograaf Huybrechts voorzag de citaten van wat toelichting en commentaar. Jarenlang bestond er onzekerheid over het tweede, en zelfs een derde, deel. Om diverse redenen zag Huybrechts het niet meer zitten.

't Pallieterke

Nu lezen we in Knack dat in 2015 het tweede deel zal verschijnen met een nieuwe biograaf en een nieuwe uitgever. Biograaf wordt Eric van de Casteele, de opvolger van Frans-Jos Verdoodt aan de Arteveldehogeschool in Gent. Nu de Vlaamse Gemeenschap, bij monde van het Vlaamse Fonds voor de Letteren stelt zo maar eventjes de niet-onaardige som van 25.000€ ter beschikking van de biograaf-in-wording en zijn uitgever om het boek te publiceren. Hierbij moeten we ons toch de vraag stellen of het voor een auteur van een politieke biografie wel deontologisch verantwoord is gemeenschapsgeld te aanvaarden? In hoeverre kan hij dan nog onvooringenomen zijn werk schrijven? Mag het geld van het Vlaamse Fonds voor de Letteren wel aan non-fictie boeken besteed worden? Dat men geldelijke steun verleent aan literaire biografieën tot daar aan toe maar politieke? Ik hoop dat uitgeverij Pelckmans voldoende gemeenschapsgeld zal krijgen om er een stevig gebonden boek van te maken.

Leo Vindevogel acht

Op deze Paasmaandag kon ik een punt zetten achter hoofdstuk acht van de Leo Vindevogel-biografie in wording. In dat hoofdstuk behandel ik de periode, 1919-1932 dus de jaren dat hij als onafhankelijk flamingant bij de Frontpartij vertoefde. Een toch wel cruciale periode uit zijn politieke leven. De komende week neem ik eventjes de tijd om een paar boeken te lezen vooraleer met het negende hoofdstuk te beginnen.
Zaterdagochtend (op Stille Zaterdag) waren we in Nederbrakel. In het Documentatiecentrum Triverius werden we met open armen ontvangen. Een en ander gevonden over dr. Alfons Weemaes en zijn relaties met de Christen Volksbond van Vindevogel. Er was ook nog eventjes tijd om de retrospectieve tentoonstelling René Cosyns te bezoeken; aanbevolen voor wie van de Vlaamse Ardennen houdt. Achteraf doorgereden naar Amougies/Amengijs. Er een boek over de lokale geschiedenis in de plaatselijke bibliotheek gekocht. De bibliothecaresse was wat blij dat ze nog een exemplaar kon slijten.

Tweede druk Degrelle

Mijn Nederlandse uitgever Perry Pierik (uitgeverij Aspekt) liet me weten dat er spoedig een tweede druk van mijn Léon Degrelle zal verschijnen. Bij het vernemen van dat heuglijk feit klopte mijn hart een slag sneller.

Karl Roos recensie

In het nummer van april 2012 van het tijdschrift Neues Elsass-Lothringen verscheen volgende deugddoende recensie van mijn brochure over Karl Roos.

Guernica en Churchill

Nog steeds blijft een hardnekkige mythe stand houden. Namelijk dat de Duitsers als eersten in de militaire geschiedenis een terreuraanval op een stad uitgevoerd hebben, en wel op de Baskische stad Guernica in 1937 tijdens de Spaanse Burgeroorlog. Het waren evenwel niet de piloten van de Luftwaffe maar wel de piloten van de Britse Royal Air Force die deze trieste 'eer' toegekend dient te worden. Al in 1920 bombardeerden Britse vliegtugen dorpen en steden in het tegenwoordige Irak met brandbommen en mosterdgas. De Britse minister van Oorlog was toen Winston Churchill.
Het was ook deze Churchill die nog op 3 mei 1945 Duitse passagierschepen, die met vluchtelingen overladen waren, deed kelderen. Het gebeurde in de Neustädter Bucht. Hoewel deze schepen duidelijk met vlaggen van het Rode Kruis en grote witte doeken gekentekend waren, gaven de Britten geen pardon. Op een van deze schepen de Cap Arcona bevonden zich 7148 concentratiekampgevangenen...

De zwarte canon

Het steeds lezenswaardige De Groene Amsterdammer van deze week (8 maart 2012) brengt onder de titel De zwarte canon een overzicht van de donkerste bladzijden uit de Nederlandse geschiedenis. Onderwerpen als de martelaren van Gorcum, de executie van Oldenbarnevelt, de omgang met de joden, de vervolging van de 'foute' landgenoten, de politionele acties in Nederlands-Indië, ... komen er aan bod. Het uitgebreide artikel werd door Chris van der Heyden, auteur van het recente Dat nooit meer (2011), geschreven. Warm aanbevolen en hadden wij maar een dergelijk tijdschrift.

Louis Vos

Onlangs ging de Leuvense professor Louis Vos met pensioen. Bij deze gelegenheid verscheen in het tijdschrift Tijdingen in Leuven een lang interview met hem en zijn echtgenote, Lieve Gevers. Op een gegeven moment heeft de gewezen en hooggeleerde professor het over de 'bevrijding' van Berlijn in 1945 door het Rode Leger. Zouden die honderdduizenden verkrachte Duitse vrouwen van alle leeftijden die Sovjet-Russische intocht ook als een 'bevrijding' ervaren hebben? Misschien moet de politiek-correcte Vos toch maar eens een paar getuigen opzoeken of zich eens de moeite getroosten een degelijk boek over de Rode bezetting van Duitsland te lezen. Trouwens ook de Amerikanen en de Britten waren bezetters en geen bevrijders. Het werd de GI's voldoende ingepompt dat ze niet mochten verbroederen met de Duitsers, en aan de Duitse kinderen mochten ze geen snoep geven. Later veranderde hun houding maar toen waren de Sovjet-Russen de slechterikken geworden.

Terugblik Raf

Vandaag ontving ik een nummer van het Nederlandse tijdschrift Terugblik 40-45 met daarin van de hand van redacteur Rudi Dolfin een recensie van mijn Raf van Hulse-boek. Zoiets is altijd fijn. Vooral als het onverwacht en spontaan gebeurt.
Inmiddels ben ik op het spoor gekomen van nieuw archiefmateriaal inzake Leo Vindevogel. Vanmiddag heb ik het zesde hoofdstuk afgewerkt; de periode dat hij schepen van Onderwijs in Ronse was, 1921-1926.

Kort Manifest

Vanmorgen het nieuwe nummer van Kort Manifest, uitgegeven door Edwin Truyens, ontvangen. Tot mijn aangename verrassing vond ik hierin drie bijdragen i.v.m. mezelf. Een artikeltje dat ik al een tijd geleden wijdde aan een brief van Ernest van den Berghe over Wies Moens, een recensie van de Franklin D. Roosevelt-biografie van Ingrid Baraitre en tenslotte een recensie van mijn Raf van Hulse-boek.
Nu, dergelijke aandacht doet altijd plezier en stimuleert om verder te doen op het moeizame pad van de geschiedschrijving; de geschiedschrijving van de zgn. 'underdogs', de door de politiek correcte geschiedschrijvers verdoemden.

Cahiers Staf de Clercq, deel 6

Vandaag bracht de drukker me de kartons met daarin de exemplaren van het zesde deel van de Cahiers Staf de Clercq. Onmiddellijk alles gecontroleerd en de enkele misdrukken verwijderd. Het zwaartepunt van dit deel ligt wel op de SDC-herdenkingen die onder de bezetting plaatsvonden. Ik kon er zes terugvinden. Uiteraard was deze van oktober 1943 de belangrijkste en de meest gefotografeerde. Jammer dat ik geen gegevens terugvond over de enkele kleine herdenkingen die aan het Oostfront gebeurden.
Op schrikkeldag worden de folders naar de kandidaat-kopers verzonden. Ik hoop er weer genoeg te vinden. Het is en blijft steeds een risico.

Wolfskinderen

Vandaag ontving ik het nieuwe nummer (2012/nr.189) van het tijdschrift neues elsass-lothringen, waarvan Karl Goschescheck hoofdredacteur is. Hierin staat op p. 36-37 de Duitse vertaling van mijn recensie-artikel van het boek Wolfskind van Ingeborg Jacobs. Het verscheen oorspronkelijk in een Vlaams weekblad dat in Antwerpen verschijnt. Intussen gaat het werk aan de Vindevogel-biografie verder. De eerste vier hoofdstukken zijn inmiddels geschreven. Thans begin ik aan zijn oorlogsbelevenissen, 1914-1918.

Eerste leesfolder

Gisteren bij valavond haalden Ann en ik mijn eerste leesfolder, handelend over de Duitse Wewelsburg, af. Het moet gezegd: puik en verzorgd werk. Ann maakte er een pareltje van en in de drukkerij deden ze de rest. Mijn leesfolders zullen niet in de handel verkrijgbaar zijn. Geïnteresseerden kunnen een exemplaar aanvragen. Mits betaling van de verzendingskosten (een euro, mag ook in postzegels vereffend worden; voor aanvragen buiten België gelden andere tarieven) stuur ik er eentje naar het gevraagde adres op. Iedere leesfolder laat ik op 300 exemplaren drukken. In totaal voorzie ik een reeks van vijftien over even zoveel jaren verspreid. Ik doe het louter voor mijn plezier en geniet er met volle teugen van. Leesfolder twee zal wellicht over SS-Kriegsberichter Paul Augustin handelen.

Nationaal Biografisch Woordenboek

Vrijdag ontving ik deel 20 van het Nationaal Biografisch Woordenboek. Daarin mijn lemma's over Jan Brans, Carlos van Louwe en Armand Panis. Werk dat weeral achter de rug ligt. Voor het volgende deel plan ik onder meer een grotere bijdrage over striptekenaar Willy Vandersteen, de tekenaar van onder meer Suske en Wiske en De Geuzen. Ik zal dat wel moeten kunnen combineren met mijn biografie over Leo Vindevogel. Moeilijk gaat ook, luidt het spreekwoord.

Biografie Leo Vindevogel

Vanmiddag schreef ik de eerste paragraaf van wat mijn nieuwe biografie moet worden. Gedurende zo'n vijf jaar verzamelde ik alles van en over de katholieke volksvertegenwoordiger en de oorlogsburgemeester van Ronse, Leo Vindevogel (1888-1945). Veel hulp en steun kreeg ik hierbij van wijlen Remi de Vis, schoonzoon van Vindevogel. Volgens mijn planning zal mijn nieuwe historische biografie zo'n 600 blz. tellen. Als alles vlot verloopt, zal het boek in september 2013 verschijnen. Ik hoop het in Ronse, de stad waar zijn politieke leven plaatsvond, te kunnen voorstellen. Ik zal u de komende maanden op de hoogte van het schrijfproces houden.