Over Mussert en de Dwarsliggers

Afgelopen week kon ik een exemplaar aankopen van de oudste biografie van NSB-leider Anton Mussert. Het boek Over Mussert verscheen in 1934 en is van de hand van P.H. Ritter, de journalist die zich in de jaren 1920 nog ingelaten heeft met de Vlaamse ontvoogdingsstrijd. Ik ben thans bezig met mijn Mussert-literatuur wat aan te vullen. Trouwens dezer dagen vul ik met de lectuur van het tweede deel van de NSB-trilogie van de hand van Edwin Klijn en Robin te Slaa. Een mooie dikke turf van 999 blz. Wat een ongemeen rijke inhoud en schitterend gedetailleerd! Evenals het eerste deel een onovertroffen magnifieke partijgeschiedenis en dan moeten de oorlogsjaren nog verschijnen. Of dat in een enkel deel zal kunnen?

Tussendoor kijk ik de eerste proeven na van mijn Dwarsliggers. Het boek zal meer dan duizend pagina's tellen en zo'n 335 illustraties bevatten, allen in vierkleurendruk. Ik voorzie een beperkte oplage en hoop vurig dat ik voldoende belangstellenden zal vinden. Al schrijf ik het zelf het boek zal mooi uitgegeven worden maar ook niet goedkoop zijn. Als alles vlot verloopt verschijnt het boek in het vroege voorjaar van 2022.

Luchtazen van de keizer

 Het voorliggende boek, samengesteld door Gerbrand Kip en Perry Pierik, is een herziene en aangevulde tweede druk van het boek dat oorspronkelijk in 2019 verscheen.

In een inleidend hoofdstuk maken we kennis met de geschiedenis van de Duitse militaire luchtvaart. Voor het Duitse luchtwezen is de pionier Otto Lilienthal van onbeschrijflijk belang. In 1874 slaagde hij erin om als eerste vijftien meter ver te vliegen. Het waren ook de Duitsers die als eersten het belang van vliegtuigen voor militaire doeleinden inzagen. Toch waren zij niet de eersten die gebruik maakten van militaire vliegtuigen. Die 'eer' komt de Italianen toe die in 1912 

op primitieve wijze bombardementen uitvoerden tijdens raids over de Noord-Afrikaanse woestijn in Tripolitanië. 

Tijdens de eerste jaren van de Eerste Wereldoorlog hadden de Duitsers een wezenlijke voorsprong op hun vijanden. Dankzij de ontdekkingen van ingenieur Fokker slaagden ze er bijvoorbeeld in om met een machinegeweer doorheen een draaiende propeller te schieten. Het grootste deel van het boek bestaat uit een reeks boeiende biografische portretten van Duitse luchtazen geschreven door diverse auteurs. De geportretteerden zijn: Oswald Boelcke, Max Immelmann, Hermann Göring, Manfred en Lothar von Richthofen, Ernst Udet, Gunther Plüschow en Werner Voss.

Een verzorgd en rijkelijk geïllustreerd boek.

Gerbrand Kip en Perry Pierik, "Luchtazen van de keizer". Soesterberg, Aspekt, 2021. Ill., 241 blz. Gen., 22.95 euro ISBN 9789463385657 

Duitse vertaling 'Karstjäger'

Tot mijn aangename verrassing ontving ik vandaag een paar exemplaren van de Duitse vertaling van mijn boek Karstjäger, dat oorspronkelijk begin vorig jaar bij uitgeverij Aspekt verscheen. De Duitse titel luidt: Karstjäger: die kurze Geschichte der 24. Waffen-SS-Gebirgsbrigade en telt 102 blz. Uiteraard ben ik ermee in mijn nopjes. Ik had er zelfs helemaal geen rekening mee gehouden dat er nog een vertaling zou verschijnen. Alvast leuk om te ontvangen in deze coronatijden.

Sandschak-moslims streden aan Duitse zijde

Enkele dagen geleden verscheen het veertiende Bulletin Tweede Wereldoorlog bij uitgeverij Aspekt (ISBN 9789464241471 24,95 euro) met daarin twee korte artikels van mijn hand. De eerste bijdrage is gewijd aan de Graf Zeppelin, het enige Duitse vliegdekschip dat ooit voor de Kriegsmarine gebouwd werd. Hoewel het voor 90 % voltooid was, werd het tijdens de oorlog nooit ingezet. Na de oorlog viel het 262,50 meter lange schip in Sovjet-Russische handen die het eerst als kazerne en daarna als testobject voor bommenwerpers gebruikten. Het wrak ligt verzonken in de Oostzee.

Mijn tweede bijdrage is gewijd aan de korte geschiedenis (1943-1944) van het SS-Polizei Selbstschutz-Regiment 'Sandschak', dat voor een groot deel uit moslims afkomstig uit Sandschak of Sandzak bestond, een regio in het zuidwesten van Servië en het noorden van Montenegro. Deze doorgaans slecht opgeleide en bewapende moslimeenheid schitterde door gebrek aan discipline en militaire ervaring. Bij het eerste treffen met de Tito-partizanen ging het grootste deel van hen meteen op de loop om hun eigen haard en dorp te verdedigen. Zichzelf verdedigen (Selbstschutz) was inderdaad letterlijk te nemen. 

De inbeslagname van Nederlandse schepen in 1918 in Amerika

In Nederland geniet de Aspekt-reeks over de Eerste Wereldoorlog onder de titel De Grote Oorlog in kennerskringen algemene bekendheid. In ons land is dat vooralsnog niet het geval. Tal van boekhandels, vooral dan de keten van Standaard Boekhandels, hebben geen titels uit de reeks in voorraad of erger kennen het bestaan ervan niet. Dat volledig ten onrechte.

Heel recent verscheen deel 42 in de sinds begin deze eeuw opgestarte reeks. Vooral het artikel over de 'schepenroof' of de inbeslagname van Nederlandse schepen in Amerikaanse havens in 1918 van de hand van Elise Burggraaf vraagt om de aandacht van de lezer. Nergens anders las ik hierover. Daarnaast zijn er ook bijdragen over de geneeskunde tijdens de oorlog, over de laatste offensieven in 1918 aan het westfront, over het lot van uit Duitse krijgsgevangenschap ontsnapte Russen die in het Nederlandse Heerlen een veilig heenkomen zochten, en over de Duitse kolonie tijdens de oorlog in Antwerpen. Artikel van de hand van de Antwerpse historicus Antoon Vrints van wie we al een en ander mochten lezen. 

Het meest in het oog springende artikel is dat van Ad van der Logt die tachtig bladzijden besteedde aan twee Nederlandse antioorlogsromans uit het interbellum: Henri van Boven, De scheiding (1919) en Willem Lenglet (ps. Edouard de Nève), Muziek voorop (1935). Een alleszins intrigerend en boeiend stuk. Wijlen C. Smit besteedt in twee korte artikels aandacht aan de relaties tussen België en Nederland voor en na de wapenstilstand van 1918. Zijn bijdragen zijn duidelijk gedateerd. Immers zij verschenen in 1973. Kortom de historisch geïnteresseerde lezer komt ook in dit boekdeel aan zijn trekken.

"De Grote Oorlog: kroniek 1914-1918: essays over de Eerste Wereldoorlog, deel 42". Soesterberg, Aspekt, 2021. Ill., 271 blz. Gen., 25 €  ISBN 978-94-6424-092-4

Mark Grammens

 Sinds een tijdje ben ik doende met het schrijven van een ruim opgevat

Links Koenraad Elst, in het midden Els Grootaers (foto Herwig Vereycken)

biografisch artikel over journalist-uitgever Mark Grammens. Samen met enkele andere pennenridders werk ik mee aan een boek dat zal verschijnen naar aanleiding van de vijfde sterfdag van onze gewezen strijdvaardige journalist, die zijn onuitwisbare stempel zette op het geestelijke leven van Vlaanderen tijdens de tweede helft van de vorige eeuw. Het boek zal door uitgeverij DoorbraakBoeken komende herfst uitgegeven worden.

Sterke vrouwen rond Thomas Mann

 In 1905 huwde Thomas Mann met de acht jaar jongere en vrijgevochten Katia Pringsheim. Mann had heel wat moeite moeten doen om haar voor zich te winnen. Zo had hij haar eis moeten inwilligen en afzien van een kerkelijk huwelijk, daar ze zich voor een altaar te veel als een offergave zou voelen. Enkele jaren tevoren had Thomas Mann zelf een diepe crisis moeten overwinnen, en zijn homoseksuele gevoelens onderdrukt. Hiervoor uitkomen zou zijn maatschappelijke dood betekend hebben. Tijdens hun huwelijksleven zou Mann nog regelmatig te kampen hebben met deze gevoelens, en ze telkens onderdrukken. Katia was hiervan op de hoogte. Het grote publiek zou er pas kennis mee nemen in 1975 toen Manns dagboeken gepubliceerd werden.

In haar succesrijke Mann-reeks publiceerde Margreet den Buurman zopas een nieuw deel; ditmaal handelend over Vrouwen rond Thomas Mann. Het boek bevat geen slaapkamergeheimen over het intieme huwelijksleven van Katia en Thomas Mann, wel gaat auteur dieper in op de vrouwen, die invloed uitoefenden op het leven van de latere Nobelprijswinnaar. We denken hierbij in de eerste plaats aan zijn moeder, schoonmoeder, de feministe en schrijfster Hedwig Dohm, zijn dochter Erika en de Amerikaanse Agnes Meyer, die ervoor zorgde dat de Manns naar de Verenigde Staten konden emigreren. Stuk voor stuk sterke vrouwen met elk een eigen boeiend verhaal. In het voorliggende boek brengt Margreet den Buurman hen weer tot leven. Enige vertrouwdheid met de familiegeschiedenis vormt een pluspunt maar is geen vereiste om het boek vlot te kunnen lezen.

Margreet den Buurman, "Vrouwen rond Thomas Mann". Soesterberg, Aspekt, 2021. Ill., 185 blz. Gen., 19,95 euro ISBN 978-94-6424-102-0