Een Waffen-SS commandant vertelt

In het begin van de jaren 1990 houden twee jonge, pas afgestudeerde, historici (ze noemen zichzelf “twee anarcho liberale historici”) halt in de Beierse stad Bad Reichenhall. Beide historici Marcel Reijmerink en de latere uitgever-publicist Perry Pierik zijn wars van het politieke correcte denken, dat toen al de meningsvrijheid domineerde, en zijn van plan om de andere zijde van de geschiedenis te laten tonen. “Het was onvoorstelbaar en onwenselijk dat je Duitsers met een nazi-verleden, zonder openlijke excuses van hun kant, interviewde om hun kant van het verhaal te laten vertellen” (p. 8).

Met het opzet “The other side of the hill” weer te geven, maakten ze afspraak met Karl Ullrich, een van de meest succesvolle frontcommandanten van de Waffen-SS, en de laatste bevelhebber van de 5^de SS-pantserdivisie ‘Wiking’, waartoe ook een aantal Nederlanders en Vlamingen behoorden. Gedurende twee dagen interviewde het duo Ullrich over zijn wedervaren aan vooral het Oostfront. Maar ook de holocaust en de jodenvervolging komen aan bod.

Een dergelijk lang uitgesponnen gesprek is tevens voor de verteller een vorm van autobiografie en dient dus met de nodige kritische voorzorg gelezen te worden. Toch vormt het geheel een leesbaar en bijwijlen leerrijk document. Nergens staat evenwel vermeld waarom het auteursduo zo lang gewacht heeft met de publicatie van hun Ullrich-gesprekken. De man overleed immers al op 8 mei 1996. Het rijke beeldmateriaal uit het bezit van de geïnterviewde vormt een welgekomen aanvulling bij de tekst. De eerste druk van het boekje verscheen in 2015.

Perry Pierik en Marcel Reijmerink, “Het soldatenleven zat ons in het bloed: Karl Ullrich de laatste commandant van ‘Wiking’, een bekentenis”. Soesterberg, Aspekt, 2021. Ill., 142 blz. Gen., 12,50 euro   ISBN  978 94 6153 674 7

Osprey-boekje over Vlaamse en Waalse Oostfronters

In november ll. kondigde uitgeverij Osprey aan dat er in haar Men-at-Arms-reeks in mei een deeltje zou verschijnen over de Belgian Waffen-SS Legions & Brigades, 1941-1944: Wallonie, Wallonien, Flandern & Langemarck. Gisteren dan mocht ik precies op tijd het boekje in ontvangst nemen. 

Het boekje telt 48 blz. (register inbegrepen) en is van de hand van Massimiliano Afiero die al menig Osprey-publicatie op zijn naam heeft staan. Inhoudelijk bevat het werkje niets nieuws maar het zwaartepunt van de reeks betreft telkens weer de illustraties en vooral dan de magnifieke tekeningen in vierkleurendruk van de hand van Ramiro Bujeiro. De getekende soldaten staan zowel in zomer- als in winteruniform afgebeeld. Ook enkele tekeningen van leden van de Dietsche Militie/Zwarte Brigade werden opgenomen.

Eerder al verschenen er deeltjes gewijd aan de Nederlandse en Noorse Oostfrontvrijwilligers. Een mooie aanwinst voor de Oostfrontbibliotheek. Aantrekkelijk uitgegeven.

Over Mussert en de Dwarsliggers

Afgelopen week kon ik een exemplaar aankopen van de oudste biografie van NSB-leider Anton Mussert. Het boek Over Mussert verscheen in 1934 en is van de hand van P.H. Ritter, de journalist die zich in de jaren 1920 nog ingelaten heeft met de Vlaamse ontvoogdingsstrijd. Ik ben thans bezig met mijn Mussert-literatuur wat aan te vullen. Trouwens dezer dagen vul ik met de lectuur van het tweede deel van de NSB-trilogie van de hand van Edwin Klijn en Robin te Slaa. Een mooie dikke turf van 999 blz. Wat een ongemeen rijke inhoud en schitterend gedetailleerd! Evenals het eerste deel een onovertroffen magnifieke partijgeschiedenis en dan moeten de oorlogsjaren nog verschijnen. Of dat in een enkel deel zal kunnen?

Tussendoor kijk ik de eerste proeven na van mijn Dwarsliggers. Het boek zal meer dan duizend pagina's tellen en zo'n 335 illustraties bevatten, allen in vierkleurendruk. Ik voorzie een beperkte oplage en hoop vurig dat ik voldoende belangstellenden zal vinden. Al schrijf ik het zelf het boek zal mooi uitgegeven worden maar ook niet goedkoop zijn. Als alles vlot verloopt verschijnt het boek in het vroege voorjaar van 2022.

Luchtazen van de keizer

 Het voorliggende boek, samengesteld door Gerbrand Kip en Perry Pierik, is een herziene en aangevulde tweede druk van het boek dat oorspronkelijk in 2019 verscheen.

In een inleidend hoofdstuk maken we kennis met de geschiedenis van de Duitse militaire luchtvaart. Voor het Duitse luchtwezen is de pionier Otto Lilienthal van onbeschrijflijk belang. In 1874 slaagde hij erin om als eerste vijftien meter ver te vliegen. Het waren ook de Duitsers die als eersten het belang van vliegtuigen voor militaire doeleinden inzagen. Toch waren zij niet de eersten die gebruik maakten van militaire vliegtuigen. Die 'eer' komt de Italianen toe die in 1912 

op primitieve wijze bombardementen uitvoerden tijdens raids over de Noord-Afrikaanse woestijn in Tripolitanië. 

Tijdens de eerste jaren van de Eerste Wereldoorlog hadden de Duitsers een wezenlijke voorsprong op hun vijanden. Dankzij de ontdekkingen van ingenieur Fokker slaagden ze er bijvoorbeeld in om met een machinegeweer doorheen een draaiende propeller te schieten. Het grootste deel van het boek bestaat uit een reeks boeiende biografische portretten van Duitse luchtazen geschreven door diverse auteurs. De geportretteerden zijn: Oswald Boelcke, Max Immelmann, Hermann Göring, Manfred en Lothar von Richthofen, Ernst Udet, Gunther Plüschow en Werner Voss.

Een verzorgd en rijkelijk geïllustreerd boek.

Gerbrand Kip en Perry Pierik, "Luchtazen van de keizer". Soesterberg, Aspekt, 2021. Ill., 241 blz. Gen., 22.95 euro ISBN 9789463385657 

Duitse vertaling 'Karstjäger'

Tot mijn aangename verrassing ontving ik vandaag een paar exemplaren van de Duitse vertaling van mijn boek Karstjäger, dat oorspronkelijk begin vorig jaar bij uitgeverij Aspekt verscheen. De Duitse titel luidt: Karstjäger: die kurze Geschichte der 24. Waffen-SS-Gebirgsbrigade en telt 102 blz. Uiteraard ben ik ermee in mijn nopjes. Ik had er zelfs helemaal geen rekening mee gehouden dat er nog een vertaling zou verschijnen. Alvast leuk om te ontvangen in deze coronatijden.

Sandschak-moslims streden aan Duitse zijde

Enkele dagen geleden verscheen het veertiende Bulletin Tweede Wereldoorlog bij uitgeverij Aspekt (ISBN 9789464241471 24,95 euro) met daarin twee korte artikels van mijn hand. De eerste bijdrage is gewijd aan de Graf Zeppelin, het enige Duitse vliegdekschip dat ooit voor de Kriegsmarine gebouwd werd. Hoewel het voor 90 % voltooid was, werd het tijdens de oorlog nooit ingezet. Na de oorlog viel het 262,50 meter lange schip in Sovjet-Russische handen die het eerst als kazerne en daarna als testobject voor bommenwerpers gebruikten. Het wrak ligt verzonken in de Oostzee.

Mijn tweede bijdrage is gewijd aan de korte geschiedenis (1943-1944) van het SS-Polizei Selbstschutz-Regiment 'Sandschak', dat voor een groot deel uit moslims afkomstig uit Sandschak of Sandzak bestond, een regio in het zuidwesten van Servië en het noorden van Montenegro. Deze doorgaans slecht opgeleide en bewapende moslimeenheid schitterde door gebrek aan discipline en militaire ervaring. Bij het eerste treffen met de Tito-partizanen ging het grootste deel van hen meteen op de loop om hun eigen haard en dorp te verdedigen. Zichzelf verdedigen (Selbstschutz) was inderdaad letterlijk te nemen. 

De inbeslagname van Nederlandse schepen in 1918 in Amerika

In Nederland geniet de Aspekt-reeks over de Eerste Wereldoorlog onder de titel De Grote Oorlog in kennerskringen algemene bekendheid. In ons land is dat vooralsnog niet het geval. Tal van boekhandels, vooral dan de keten van Standaard Boekhandels, hebben geen titels uit de reeks in voorraad of erger kennen het bestaan ervan niet. Dat volledig ten onrechte.

Heel recent verscheen deel 42 in de sinds begin deze eeuw opgestarte reeks. Vooral het artikel over de 'schepenroof' of de inbeslagname van Nederlandse schepen in Amerikaanse havens in 1918 van de hand van Elise Burggraaf vraagt om de aandacht van de lezer. Nergens anders las ik hierover. Daarnaast zijn er ook bijdragen over de geneeskunde tijdens de oorlog, over de laatste offensieven in 1918 aan het westfront, over het lot van uit Duitse krijgsgevangenschap ontsnapte Russen die in het Nederlandse Heerlen een veilig heenkomen zochten, en over de Duitse kolonie tijdens de oorlog in Antwerpen. Artikel van de hand van de Antwerpse historicus Antoon Vrints van wie we al een en ander mochten lezen. 

Het meest in het oog springende artikel is dat van Ad van der Logt die tachtig bladzijden besteedde aan twee Nederlandse antioorlogsromans uit het interbellum: Henri van Boven, De scheiding (1919) en Willem Lenglet (ps. Edouard de Nève), Muziek voorop (1935). Een alleszins intrigerend en boeiend stuk. Wijlen C. Smit besteedt in twee korte artikels aandacht aan de relaties tussen België en Nederland voor en na de wapenstilstand van 1918. Zijn bijdragen zijn duidelijk gedateerd. Immers zij verschenen in 1973. Kortom de historisch geïnteresseerde lezer komt ook in dit boekdeel aan zijn trekken.

"De Grote Oorlog: kroniek 1914-1918: essays over de Eerste Wereldoorlog, deel 42". Soesterberg, Aspekt, 2021. Ill., 271 blz. Gen., 25 €  ISBN 978-94-6424-092-4