Biografie Staf de Clercq (1)

Tijdens deze warme zomermaand schreef ik de eerste hoofdstukken van de Staf de Clercq-biografie in wording. Er blijven nog steeds een aantal witte vlekken over. Zelf hield SDC er geen eigen archief op na. Tijdens die onzalige repressiejaren heeft zijn familie daarbij nog heel wat briefwisseling, documenten, foto's... vernietigd. Voor zijn biograaf zijn dat telkens pijnlijke vaststellingen. Inmiddels ben ik ook te weten gekomen dat er in het grootste deel van het Pajottenland voor de Eerste Wereldoorlog nagenoeg geen klassenfoto's bestaan. Hiervoor ontbraken de geldelijke middelen.

Gemoedstoestand

 Met zo'n hitte valt het leven stil. Bij mij althans. Hoewel het in mijn 'vertrekken' koeler is dan buiten, komt de hitte -hoe langer ze duurt- langzaam maar zeker naar binnen geslopen, en vormt ze een bedreiging voor mijn geestelijk leven. Nu dreigt er niet onmiddellijk een 'geestesdood' maar liever zou ik op Spitsbergen vertoeven. Maar ook daar kennen ze thans ongekende temperaturen.

Mijn gemoedstoestand is af te leiden uit deze kaart van 1905.

Frantz van Dorpe gebundeld

 Zopas verschenen de referaten ('acta') van het colloquium gewijd aan Frantz van Dorpe in boekvorm onder de titel Frantz van Dorpe (1906-1990): ondernemer, politicus en zo veel meer. Samensteller van het verzorgd uitgegeven boek (verkrijgbaar bij het ADVN in Antwerpen)  is Frank Judo, historicus en advocaat. Het colloquium vond vorig jaar op 12 juni 2021 plaats in Sint-Niklaas. Van Dorpe militeerde in het Verdinaso, trad na de oorlog toe tot de CVP en bracht het onder meer tot burgemeester van Sint-Niklaas. Door omstandigheden werd het referaat van Dieter Vandenbroucke, die momenteel werkt aan een omstandige biografie van Joris van Severen -volgend voorjaar te verschijnen bij uitgeverij De Bezige Bij-, niet opgenomen. Zijn bijdrage zal binnenkort verschijnen in het tijdschrift Wetenschappelijke Tijdingen. 

Jan Rijckoort

 Tot mijn niet doorgevoerde boekprojecten behoort ook het levensverhaal van Jan Rijckoort (1886-1940), de gewezen communist die later de persoonlijke adjudant van Verdinaso-leider Joris van Severen werd. Beiden werden in Brugge op 10 mei 1940 opgepakt en gevankelijk weggevoerd naar Frankrijk, waar ze tien dagen later samen met andere gevangenen in Abbeville door hysterisch geworden Franse soldateska laffelijk vermoord werden. 

Reden voor dit niet doorgezette project is een tekort aan bronnenmateriaal, en de factor tijd. Hopelijk maakt ooit iemand anders hier werk van. 

Armand Panis

 Een goede vriend bezorgde me onlangs een mooi exemplaar van het boek van de Zweedse schrijfster en Nobelprijswinnares (1909) Selma Lagerlöf (1858-1940), Niels Holgersson's wonderbare reis, dat oorspronkelijk in 1906/1907 in twee volumes verscheen. De eerste Nederlandse druk verscheen in 1911 en werd uit het Zweeds vertaald door Margaretha Meijboom. De avonturen van de jonge ganzenhoeder werden een wereldwijde besteller en worden nog steeds gelezen en gedrukt.

Wat mijn exemplaar (6de druk) zo bijzonder maakt is dat de omslagtekening en de tekeningen binnenin van de hand zijn van Armand Panis. Ik ben er dan ook heel blij mee. Het boek verscheen in 1944 bij uitgeverij Die Keure in Antwerpen. Waarschijnlijk nog tijdens de bezetting vermits hij bij de tekeningen zijn volle naam plaatste. Tijdens de repressiejaren werd Panis door een publicatieverbod (artikel 123sexies van het Belgisch strafwetboek) getroffen, en diende hij jarenlang anoniem of onder schuilnaam te tekenen en te publiceren.

In 2007 publiceerde ik mijn album Armand Panis: karikaturist en tekenaar. Hiervan zijn nog exemplaren beschikbaar. Prijs 20 euro.

Vlaamse boekenbeurs in Baasrode

 Gisteren vond er na de coronaperiode weer voor het eerst een Vlaamse boekenbeurs in Baasrode bij Dendermonde plaats. Deze werd ingericht door het Vlaams Historisch Archief. Ondanks de woestijnhitte kwamen er een aantal geïnteresseerde boekenvrienden opdagen, die heel wat kochten. Zelf mag ik gewagen van een succesvolle verkoop. Toppers waren mijn Dwarsliggers en Reimond Tollenaere: vader van het Vlaams Legioen. 

Zeldzame dichtbundel van Steven Barends gekocht

 Groot was mijn vreugde toen ik onlangs antiquarisch de hand kon leggen op een quasi onvindbare dichtbundel van de 'foute' Steven Barends, die in Nederland een eminent collaborateur, journalist, auteur en vertaler (onder meer van Mein Kampf in het Nederlands) was. Immers van Hart, mijn hart uit 1944 zijn er maar enkele exemplaren overgebleven. In het najaar van 1944 werd het grootste deel van de oplage naar Duitsland gebracht waar de voorraad verloren ging. Ik zocht al jaren naar een exemplaar van de bundel die bij De Amsterdamsche Keurkamer verscheen
.

Thans zoek ik nog naar zijn tweede dichtbundel Bitter brood die in de reeks Voorteekens verscheen. Ik liet me zeggen dat deze bundel nog moeilijker om vinden is. Een biografisch opstel van Steven Barends werd opgenomen in mijn nieuwste boek Dwarsliggers.