Donaukruisvaart

Sinds gisteren ben ik terug van een kruisvaart ('cruise') op de Donau tussen Passau en Boedapest. Fantastische reis en heel wat gezien. De steden Boedapest en Wenen zijn een apart bezoek meer dan waard. Wenen is een heel gezellige stad waar je makkelijk verdwaalt en Boedapest is een zeer nette stad met veel netjes geklede jeugd. Ook zeer muzikaal. Bij ons avondlijk bezoek aan het centrum werden op twee verschillende plaatsen populaire muziek gespeeld en gezongen. Niet ver van de dom verkochten kunstenaars overdag hun karikaturen van onder meer Poetin en Orban. De politie liet hen begaan. Het is niet zo dat er overal portretten van Viktor Orban te zien zijn en slogans van zijn partij te lezen vallen. Niets van gemerkt. Wel is het zo dat je lid van zijn partij moet zijn indien je iets wilt bekomen. In Wenen en Linz was er wel overal partijpropaganda in het straatbeeld te zien. Daar vinden er op 5 oktober nieuwe presidentsverkiezingen plaats. Er zijn 22 kandidaten... Overigens had onze Weg met Doorbraak-groep in Linz het voorrecht om door de huidige president persoonlijk toegewuifd te worden. Hij dacht wellicht dat we een groep aanhangers waren. Nu, de vriendelijke man kreeg van de meeste van ons een wedergroet. Heel wat bijgeleerd tijdens deze reis in aangenaam, vriendschappelijk gezelschap. Opvallend was ook dat de Donaustreek er heel wat groener bij lag dan onze droge gewesten.

Biografie Staf de Clercq (2)

Gisteren sloot ik de werkzaamheden aan het vijfde hoofdstuk af en dat ondanks de verzengende hitte. Dankzij het groene dak boven mijn hoofd is mijn studeerkamer nog enigszins koel te houden. Ik hield het bij 25°C wel uit. Geen airco want dat maakt te veel lawaai. Het vijfde hoofdstuk handelt over Staf de Clercq als taalgrensmilitant. Gelukkig kon ik voor dat hoofdstuk over betrekkelijk veel materiaal beschikken. Thans zal ik een artikel schrijven voor de boekenreeks "De Grote Oorlog". De bijdrage zal handelen over Operation Albion. De geslaagde Duitse landing en verovering van de Baltische eilanden in oktober 1917 op de Russen. Eerder al hadden Britse en ANZAC-divisies in april 1915 gepoogd de Dardanellen op de Turken te veroveren. Maar dat draaide uit op een groot fiasco voor de geallieeerden.

Biografie Staf de Clercq (1)

Tijdens deze warme zomermaand schreef ik de eerste hoofdstukken van de Staf de Clercq-biografie in wording. Er blijven nog steeds een aantal witte vlekken over. Zelf hield SDC er geen eigen archief op na. Tijdens die onzalige repressiejaren heeft zijn familie daarbij nog heel wat briefwisseling, documenten, foto's... vernietigd. Voor zijn biograaf zijn dat telkens pijnlijke vaststellingen. Inmiddels ben ik ook te weten gekomen dat er in het grootste deel van het Pajottenland voor de Eerste Wereldoorlog nagenoeg geen klassenfoto's bestaan. Hiervoor ontbraken de geldelijke middelen.

Gemoedstoestand

 Met zo'n hitte valt het leven stil. Bij mij althans. Hoewel het in mijn 'vertrekken' koeler is dan buiten, komt de hitte -hoe langer ze duurt- langzaam maar zeker naar binnen geslopen, en vormt ze een bedreiging voor mijn geestelijk leven. Nu dreigt er niet onmiddellijk een 'geestesdood' maar liever zou ik op Spitsbergen vertoeven. Maar ook daar kennen ze thans ongekende temperaturen.

Mijn gemoedstoestand is af te leiden uit deze kaart van 1905.

Frantz van Dorpe gebundeld

 Zopas verschenen de referaten ('acta') van het colloquium gewijd aan Frantz van Dorpe in boekvorm onder de titel Frantz van Dorpe (1906-1990): ondernemer, politicus en zo veel meer. Samensteller van het verzorgd uitgegeven boek (verkrijgbaar bij het ADVN in Antwerpen)  is Frank Judo, historicus en advocaat. Het colloquium vond vorig jaar op 12 juni 2021 plaats in Sint-Niklaas. Van Dorpe militeerde in het Verdinaso, trad na de oorlog toe tot de CVP en bracht het onder meer tot burgemeester van Sint-Niklaas. Door omstandigheden werd het referaat van Dieter Vandenbroucke, die momenteel werkt aan een omstandige biografie van Joris van Severen -volgend voorjaar te verschijnen bij uitgeverij De Bezige Bij-, niet opgenomen. Zijn bijdrage zal binnenkort verschijnen in het tijdschrift Wetenschappelijke Tijdingen. 

Jan Rijckoort

 Tot mijn niet doorgevoerde boekprojecten behoort ook het levensverhaal van Jan Rijckoort (1886-1940), de gewezen communist die later de persoonlijke adjudant van Verdinaso-leider Joris van Severen werd. Beiden werden in Brugge op 10 mei 1940 opgepakt en gevankelijk weggevoerd naar Frankrijk, waar ze tien dagen later samen met andere gevangenen in Abbeville door hysterisch geworden Franse soldateska laffelijk vermoord werden. 

Reden voor dit niet doorgezette project is een tekort aan bronnenmateriaal, en de factor tijd. Hopelijk maakt ooit iemand anders hier werk van. 

Armand Panis

 Een goede vriend bezorgde me onlangs een mooi exemplaar van het boek van de Zweedse schrijfster en Nobelprijswinnares (1909) Selma Lagerlöf (1858-1940), Niels Holgersson's wonderbare reis, dat oorspronkelijk in 1906/1907 in twee volumes verscheen. De eerste Nederlandse druk verscheen in 1911 en werd uit het Zweeds vertaald door Margaretha Meijboom. De avonturen van de jonge ganzenhoeder werden een wereldwijde besteller en worden nog steeds gelezen en gedrukt.

Wat mijn exemplaar (6de druk) zo bijzonder maakt is dat de omslagtekening en de tekeningen binnenin van de hand zijn van Armand Panis. Ik ben er dan ook heel blij mee. Het boek verscheen in 1944 bij uitgeverij Die Keure in Antwerpen. Waarschijnlijk nog tijdens de bezetting vermits hij bij de tekeningen zijn volle naam plaatste. Tijdens de repressiejaren werd Panis door een publicatieverbod (artikel 123sexies van het Belgisch strafwetboek) getroffen, en diende hij jarenlang anoniem of onder schuilnaam te tekenen en te publiceren.

In 2007 publiceerde ik mijn album Armand Panis: karikaturist en tekenaar. Hiervan zijn nog exemplaren beschikbaar. Prijs 20 euro.