Nieuwsbrief biografie Staf de Clercq, aflevering 2

Met de eerste drukproef in handen (foto Karl Drabbe)

De biografie die ik over Staf de Clercq schreef is klaar. Een eerste drukproef is nagekeken en vanmiddag krijg ik de tweede drukproef in handen. Ook de 112 blz. buitentekstillustraties, verdeeld over zeven katernen van telkens 16 blz. en met Romeinse cijfers genummerd, zijn op punt gesteld.

Nu moet nog het register samengesteld worden, wat toch wel enige tijd zal vergen. Inmiddels vond ik dankzij de inzet van een goede vriend, een nieuwe drukker. Dat was ook niet bepaald een sinecure gezien de alsmaar stijgende papierprijs. Het ligt in mijn bedoeling om de biografie in twee mooi verzorgde boekdelen en aan een voor eenieder betaalbare prijs aan te bieden. De biografie zal in totaal circa 1600 pagina's tellen. 

Een belangrijk werk ligt nog op me te wachten, nl. de opmaak van de folder. Voor het eerst in mijn schrijversloopbaan voorzie ik in een folder op A4-formaat. Deze folder zal een hebbedingetje worden.

Het groeit en bloeit zoals we hier zeggen.

Henry Ford

Nu het populisme duidelijk aan de winnende hand is, neemt in de Verenigde Staten de belangstelling voor de, in vergetelheid geraakte, autobouwer Henry Ford (1863-1947) weer toe. Wie was hij? Hieronder een korte voorstelling.

Henry Ford was afkomstig uit het conservatieve platteland van Michigan en ontwikkelde een nieuw soort motor voor automobielen. Hij brak door als industrieel en produceerde in 1918 de helft van alle auto's in de VS. Zijn Model T werd een wereldwijd succes. Op sociaal vlak was hij heel ondernemend die goed voor zijn werknemers zorgde. Vervolgens kocht Ford een eigen krant The Dearborn Independent die een rechts-conservatieve lijn volgde. Hij liet daarnaast ook De Protocollen van de Wijzen van Zion in het Engels uitgeven. Ford bezat immers ook een eigen uitgeverij. In Duitsland vond hij een enorme weerklank. Adolf Hitler was zeer te spreken over hem en vermeldde zijn naam en sociaal beleid in Mein Kampf. Fords in het Duits vertaalde boek Der internationale Jude (1920) groeide er uit tot een megabestseller. In 1940 verscheen de 31ste druk. In 1938 kreeg hij de hoog aangeschreven Orde van Verdienste van de Duitse Adelaar.

Henry Ford bleef in en buiten de VS populair tot aan zijn overlijden. President Wilson schakelde hem nog in om zijn campagne voor de Volkenbond te ondersteunen. Een groot deel van zijn familie zag dat met lede ogen aan. Het was zijn eigen familie die van mening was dat hij (na een reeks beroertes) in toenemende mate labiel en ontoerekeningsvatbaar was geworden. Zij schoven hem via hun aandelen aan de kant en maakten komaf met zijn invloed. Na 1945 lieten ze hem filmbeelden uit de concentratiekampen zien. Hiermee wilden ze de oude Ford confronteren met de gevolgen van zijn ideologie. Naar verluidt bezorgde het zien van de beelden hem een hartinfarct, waarna hij in 1947 overleed.

Heinrich von Treitschkestrasse in Berlijn verboden

Zopas heeft het linkse stadsbestuur, met steun van de christendemocraten (CDU), van Berlijn beslist dat de Heinrich von Treitschkestrasse in het stadsdistrict van Steglitz afgeschaft wordt. Opvallend hierbij is dat de CDU zich jarenlang verzette tegen de naamsverandering. Voortaan zal de straat de naam dragen van Betty Katz. Zij was een joodse lerares uit Steglitz die zich specialiseerde in het onderwijzen van blinden en doofstommen, en overleed in 1944 in een concentratiekamp.

Heinrich von Treitschke (1834-1896) behoorde in de 19de eeuw tot een van de meest beroemde en getalenteerde Duitse historici en professoren. Hij is onder meer de schrijver van het vijfdelige standaardwerk Deutsche Geschichte. Als historicus en publicist engageerde Treitschke zich ook op politiek terrein en ijverde voor een doorgedreven Duits nationalisme. De geschiedschrijving moest volgens hem ten dienste staan van een politiek idee. In zijn geval was dat de Pruisische staatsidee. Daarnaast gold hij ook als een antisemiet. Hij is vooral de auteur van die ene zin die hem nu de das heeft omgedaan: "Die Juden sinds unser Unglück". Bijna honderddertig jaar na zijn dood zorgde die uitspraak vandaag voor het letterlijk verdwijnen van Treitschke uit het Duitse straatbeeld. Overigens bevonden er zich heel wat joden in zijn vriendenkring. Zijn uitspraak gold vooral de toenemende inwijking van de zogenaamde 'Ostjuden' uit het toenmalige tsaristische Rusland, waar ze vervolgd werden. Andere antisemieten zoals Karl Marx en Friedrich Engels verdwijnen in Duitsland vooralsnog niet uit het straatbeeld.

Letterlectuur

Sinds de eerste dag van het nieuwe jaar ben ik begonnen aan de lectuur van de eerste drukproef van wat later dit jaar mijn biografie van Staf de Clercq zal worden. Het is letterlectuur dat wil zeggen niet zo maar lezen maar letterlijk letter per letter overlopen. Dat is zowat de enige controle die een zekere graad aan garantie biedt. Inmiddels werkt echtgenote Ann aan de vormgeving van de illustraties.

Deze eerste drukproef telt in totaal 1398 pagina's + 112 pagina's met illustraties. Het register moet nog volgen. Meer dan veertig pagina's tekst per dag proeflezen, doe ik niet. Anders word je er tureluurs van. Tegen midden februari moet deze eerste proef klaar zijn. Daarna volgt de zoektocht naar een drukker die dergelijk werk aan kan. Tussendoor ontwerp ik zes nieuwe bladwijzers die dienstig moeten zijn om in de nabije toekomst nieuwe projecten te ondersteunen. 's Avonds lees ik en schrijf ik nu en dan een recensie. TV-kijken beperk ik tot twee à drie uur per week. Wel is er mijn dagelijkse wandeling.

Operatie 'Schamil' in de Kaukasus

Operatie 'Schamil' dat van 25 augustus tot 10 december 1942 plaatsvond in het berglandschap van de Kaukasus, was genoemd naar Iman sjeik Schamil die in de 19de eeuw in opstand kwam tegen de Russische bezetter. Zijn naam werd gebruikt door de Duitse Abwehr, afdeling buitenland als codenaam voor een geheime operatie in de Kaukasus.

Doel was het opzetten van een opstand van de Kaukasusvolkeren achter de linies van het Rode Leger. Met deze opstand hoopten de Duitsers ter plaatse talrijke troepen te binden, zodat hun eigen opmars richting olievelden en de Kaspische Zee ongehinderd kon doorgaan. Hiertoe voorzag de Abwehr in nauwe samenwerking met het leger een paar speciale eenheden. Zo was er het Bataljon Bergmann, dat grotendeels bestond uit geoefende en Duitsvriendelijke Kaukasuskrijgers, alsook het Frontaufklärungskommando 201 onder bevel van Erhard Lange dat zich in Tsetsjenië bevond.

De operatie startte al van in het begin onder een slecht gesternte. De bevoorrading per parachute van de eenheden die zich achter de Sovjet-Russische frontlinies bevonden, was een desaster. Een groot deel van de uitrusting kwam bij de vijand terecht. De jagers werden de gejaagden. Na korte tijd werd de operatie afgeblazen. Begin december bereikten Duitsers en Kaukasiërs terug de eigen linies en waren ze veilig. Enkele weken nadien dienden de Duitsers en hun bondgenoten in allerijl de aftocht te blazen, wilden ze niet in handen vallen van de Rode divisies.

Voorstelling boek Jef François

 Vrijdagavond, 29 november vond in Zaal Trapsoet in Sint-Niklaas de voorstelling plaats van mijn boek Met Jef François aan het Oostfront. Het Ruslanddagboek van een officier van het Vlaams Legioen.

Er waren ruim 105 aanwezigen. Eenieder was tevreden en het was haast middernacht toen de laatste aanwezigen huiswaarts keerden met een boek. Hierbij vindt u enkele impressies in beeld. Met dank aan FDK en KDR.

Jopie Fourie

Vandaag mocht ik een exemplaar ontvangen van deel 49 van de schitterende boekenreeks De Grote Oorlog. Kroniek 1914-1918. Essays over de Eerste Wereldoorlog, die verschijnt bij uitgeverij Aspekt.

In het nieuwe boekdeel werd mijn artikel Een oorlog in de oorlog. Jopie Fourie en de Afrikaner Maritz-rebellie (p. 47-56) opgenomen. Wellicht is de bijdrage een van de zeer zeldzame die over hem verscheen na 1945 in de Lage Landen. Jopie Fourie (1879-1914) nam deel aan de Tweede Boerenoorlog (1899-1902) en bekwam een hogere officiersrang, maar weigerde nadien te vechten in het Duitse Zuidwest Afrika. Hij kwam in opstand, werd gevangengenomen en op bevel van een gewezen Boerengeneraal in december 1914 gefusilleerd. Zijn dood zorgde indertijd voor heel wat ophef, en gaf een stimulans aan het Boerennationalisme. Onder meer Cyriel Verschaeve wijdde een gedicht aan hem.