Nederlandse historicus Paul van de Water overleden

 Zopas verscheen bij uitgeverij Omniboek het nieuwe boek van historicus dr. Paul van de Water, De Landwacht. Paramilitaire terreur in bezet Nederland. Het was zijn vijfde boek over de Nederlandse collaboratie. Binnen in het boek las ik tot mijn niet geringe verbazing dat het zijn laatste zou zijn. Immers op 8 december 2022 was de schrijver in zijn woonplaats in Almere na een langdurige ziekte overleden. Hij was amper 69 jaar geworden. Tot op het laatste ogenblik heeft hij aan het voorliggende boek gewerkt. Het verschijnen ervan heeft hij echter niet meer mogen beleven.

Enkele maanden tevoren, in september 2022, was Paul nog aan de universiteit van Amsterdam gepromoveerd op zijn doctorale dissertatie over extremistische collaboratie tijdens de bezetting. Het lijvige proefschrift verscheen nadien in boekvorm onder de titel Collaboratie en geweld. Eerder dat jaar publiceerde hij zijn boek Foute vrouwen waarin ook Vlaamse vrouwen aan bod kwamen; dat was ook zo in zijn bundel Langs de lijn (2021), waarin hij het 'zwarte' verleden van een aantal sportbeoefenaars tijdens de Duitse bezetting onder de loep nam.

Met zijn overlijden hebben de Lage Landen een verdienstelijke, enthousiaste en getalenteerde historicus en publicist verloren. Al zijn boeken verschenen bij uitgeverij Omniboek. 

Mussolini: "de goede dictator"

 Tijdens de afgelopen week las ik onder meer het boek Fascisme en de goede dictator: oordelen en dwalingen van de Nederlandse pers (1920-1940) geschreven door de mij onbekende Hans Geleijnse. Het boek verscheen afgelopen herfst bij uitgeverij Verloren en kost 20 euro. Ik kende het boek dat 180 pagina's telt, nog niet. Wellicht ook omdat ik er nog geen recensies van vond. Zelf diende ik het boek bij de uitgever te bestellen. Volgens de boekhandel was het zogezegd nog niet verschenen.

Het boek is een persstudie en geeft een vrij goed beeld over hoe het Italiaanse fascisme en zijn voorman Benito Mussolini in de Nederlandse pers onthaald werd. Met uitzondering van de extreemlinkse pers was deze ontvangst kritisch maar in
het algemeen vrij goed te noemen. Her en der werd het fascistische staatsmodel nogal sceptisch bekeken maar over Benito Mussolini was het Nederlandse journalistenlegertje wel best te spreken. Zelfs toen de jaren 1930 vorderden en er steeds negatiever over het fascisme bericht werd. Harde maatregelen en politieke moorden en/of veroordelingen op en van politieke tegenstanders werden de Duce vrij vlug vergeven. Nog in 1940 bleef het beeld over hem in de pers positief.

Jammer dat het boek enkele foutjes bevat en verstoken is van een register.

Poetin en Bandera

 In een toespraak, gisteren, zei de Russische president Poetin dat zijn leger aan het vechten is tegen de opvolgers van Hitler en Bandera. Over de Oekraïense nationalist Stepan Bandera schreef ik eerder een opstel dat gepubliceerd werd in mijn boek Dwarsliggers, 2022 (p. 79-87). Hij streed zowel tegen de Polen als de Sovjet-Russen. Tevens ageerde Bandera in 1941 tegen de Duitse bezetting van de toenmalige Oekraïne. Hierdoor kwam hij een tijdlang in een Duits concentratiekamp terecht. Na de oorlog werd hij door een KGB-agent vermoord.