maandag 14 augustus 2023

Malcolm Muggeridge, de vader van het woord 'Holodomor'

Met Holodomor wordt bedoeld de door Stalin georganiseerde politieke hongersnood in de toenmalige Sovjet-republiek Oekraïne. In het begin van de jaren 1930 crepeerden hierbij tussen 2,4 en 7,5 miljoen inwoners. Zowat het grootste deel van alle Oekraïense boeren, de koelakken, die enkele kippen, varkens of koeien bezaten, werd geliquideerd. Zij die overbleven werden ofwel naar de werkkampen van de Goelag-archipel in Siberië gedeporteerd, ofwel onder dwang tewerkgesteld in kolchozen. 

Deze genocide staat thans bekend onder de naam Holodomor. Het woord werd voor het eerst gebezigd door de Britse journalist Malcolm Muggeridge (1903-1990). Als overtuigd communist en correspondent van de Manchester Guardian vertrok hij met zijn vrouw in 1932 naar Moskou. Hij mocht als journalist en geloofsgenoot vrij in het land rondreizen. Zo reisde hij ook door de Oekraïne. Wat Muggeridge daar zag en vernam, maakte van hem een overtuigd anticommunist. Tijdens latere reizen doorheen de Kaukasus zag hij dezelfde vreselijke taferelen. Mensen stierven de hongerdood op straat en niemand zag naar hen op. Hen helpen zou onmiddellijke arrestatie tot gevolg hebben.

De artikels die hij schreef voor de krant, onder meer over de Holodomor, werden met de diplomatieke post verzonden en dus niet gecensureerd. Daar zorgde de redactie van de Manchester voor. Muggeridges stukken werden flink ingekort, en onder pseudoniem gepubliceerd. Vooral wilde de hoofdredactie het Kremlin niet voor het hoofd stoten. In Moskou voltooide hij ook een roman Picture Palace over zijn reiservaringen en belevenissen. Het boek verscheen in 1933 maar werd door zijn uitgever niet verspreid. De auteur ontving geen penny voor zijn boek.

Teleurgesteld in de Britse journalistiek begon Muggeridge romans te schrijven. In 1934 publiceerde hij Winter in Moskou, dat ook in het Nederlands verscheen. Hij beschrijft hierin wat er onder de socialistische utopie schuil ging, en hekelde de onkritische en
slaafse kijk van westerse journalisten op het Sovjet-regime. Later bekeerde hij zich tot het katholicisme en werd hij een gevierd auteur en satiricus.