Op de valreep

Op de valreep tussen oud en nieuw ontving ik vandaag het nieuwste nummer van Tekos (nr. 156) met daarin opgenomen mijn recensie-artikel "Iedereen was bang!": nieuwe visies op het uitbreken van de Grote Oorlog (p. 28-35). Ik behandel daarin ook recente boeken waarvoor de media hier geen aandacht of belangstelling hadden.
Tevens zond Edwin Truyens me een exemplaar van het recentste nummer van zijn tijdschrift Kort Manifest (nr. 115), waarin hij een recensie plaatste van deel acht van de boekenreeks Cahiers Staf de Clercq. In dat deel plaatste ik ook een recensie van het boek van Robert Grunert, Der Europagedanke westeuropäischer faschistischer Bewegungen (2012). Truyens hierover: "Dit boek is bijzonder aanbevolen lectuur voor Guy Verhofstadt, Herman van Rompuy, Karel de Gucht en vele anderen, zodat ze zich beter rekenschap geven tot welke traditie zij behoren" (p. 13).

Jozef L. de Belder en de repressie

In het laatste nummer (2014/nr. 4) van het steengoede maar weinig bekende literair-historische tijdschrift Zacht Lawijd staat een artikel over de repressiejaren van de dichter Jozef L. de Belder (1912-1981). Onder de titel Voor mij een vader: Maurice Gilliams verdedigt J.L. de Belder brengt Elke Brems ons een helder en onvooringenomen overzicht van de collaboratie- en repressiejaren van de dichter en echtgenoot van Tine Lambert (p. 71-87).
Daaruit blijkt dat de Gentse krijgsauditeur Struye de Swielande vooral De Belders Ode aan den Führer, dat in het julinummer van 1944 in het tijdschrift De Vlag (p. 628) verscheen, kwalijk nam. Het gedicht zou nadien opgenomen worden in een nooit verschenen dichtbundel Een ode aan het rijk. Het was vooral dankzij de inzet van Maurice Gilliams dat Struye de Swielande een mildere houding aannam tegenover De Belder en diens dichtwerk. Hij werd tot een eerder geringe straf veroordeeld en kwam in juni 1948 op vrije voeten te staan. Ook schrijvers als Johan Daisne, Albert Westerlinck en Lode Baekelmans steunden Gilliams' initiatief.

Spreken in Oostende

Donderdagavond gaf ik voor de Oostendse afdeling van de Vlaamse Volksbeweging een lezing over Leo Vindevogel. Een twintigtal aanwezigen volgden mijn uiteenzetting over het wel en wee van de volksvertegenwoordiger uit Ronse. Volgens de organisator was dit voor de koningin der badsteden een hoge opkomst. Achteraf waren er nog een aantal vragen en getuigenissen. Hierbij een sfeerbeeld.

Hitler in New York

Lezer, schrik niet van deze titel. De gewezen Führer is uiteraard nooit in New York geweest. Toch staat hij door middel van fotoshoppen afgebeeld aan het Amerikaanse Vrijheidsmonument op de stofomslag van het nieuwste boek van de eminente historicus Richard J. Evans. Deze Britse historicus geniet vooral bekendheid door zijn historische trilogie over het Derde Rijk. Boeken die ook in het Nederlands vertaald werden.

In zijn nieuwste werk brengt hij een interessante uiteenzetting over virtuele geschiedenis of het contrafactisch, onrealiseerbaar verhalen. Sinds de jaren 1990 doen boeken en artikels over "Wat indien..." zich meer en meer gelden. We kunnen zo langzamerhand gewag maken van een apart historisch genre. Opvallend is dat dit soort boeken en artikels vooral van de hand zijn van Angelsaksische en haast uitsluitend conservatieve historici. Eminente beoefenaars zijn onder meer Niall Ferguson, Andrew Roberts, Robert Cowley en Geoffrey Parker. Ze gaan nader in op onderwerpen als wat indien de Luftwaffe in de zomer van 1940 de RAF had verslaan, of de Duitsers de slag om Stalingrad gewonnen hadden, of Lenin langer had geleefd, of de Spaanse Armada in 1588 niet door een storm uiteen geslagen was en de Spanjaarden Engeland veroverd hadden, of Charles Lindbergh en niet Franklin Roosevelt in 1940 de Amerikaanse presidentsverkiezingen gewonnen had...
Veel was er niet nodig opdat de geschiedenis een ander verloop had gekend. Meestal speelde het toeval een grote rol. Het boek van professor Evans las ik met veel interesse.

Het rode en zwarte Thüringen

De Duitse bondsstaat Thüringen in Midden-Duitsland zal vanaf 2015 geregeerd worden door een groen/rode/dieprode (Groen + SPD + Die Linke) coalitie. Voor het eerst in de geschiedenis van de Duitse bondsrepubliek dreigt een Bundesland bestuurd te worden door een extreem-links bewind. Die Linke bestaat uit de triestige restanten van de communistische eenheidspartij SED, die tot 1989 de DDR met harde hand bestuurde.
Ooit was dat anders. In de jaren 1930 was Thüringen het meest nazistische bondsland van Duitsland. Nergens telde de nazi-partij procentueel meer leden. Thüringen was ook de eerste Duitse Gau waar de nazi's het bewind voerden.
Dat alles staat te lezen in het zopas verschenen degelijke boek van Steffen Rassloff, Der 'Mustergau': Thüringen zur Zeit des Nationalsozialismus. München, 2015. Dergelijke boeken komen in 'onze' media nooit aan bod.