Op de valreep

Op de valreep tussen oud en nieuw ontving ik vandaag het nieuwste nummer van Tekos (nr. 156) met daarin opgenomen mijn recensie-artikel "Iedereen was bang!": nieuwe visies op het uitbreken van de Grote Oorlog (p. 28-35). Ik behandel daarin ook recente boeken waarvoor de media hier geen aandacht of belangstelling hadden.
Tevens zond Edwin Truyens me een exemplaar van het recentste nummer van zijn tijdschrift Kort Manifest (nr. 115), waarin hij een recensie plaatste van deel acht van de boekenreeks Cahiers Staf de Clercq. In dat deel plaatste ik ook een recensie van het boek van Robert Grunert, Der Europagedanke westeuropäischer faschistischer Bewegungen (2012). Truyens hierover: "Dit boek is bijzonder aanbevolen lectuur voor Guy Verhofstadt, Herman van Rompuy, Karel de Gucht en vele anderen, zodat ze zich beter rekenschap geven tot welke traditie zij behoren" (p. 13).

Jozef L. de Belder en de repressie

In het laatste nummer (2014/nr. 4) van het steengoede maar weinig bekende literair-historische tijdschrift Zacht Lawijd staat een artikel over de repressiejaren van de dichter Jozef L. de Belder (1912-1981). Onder de titel Voor mij een vader: Maurice Gilliams verdedigt J.L. de Belder brengt Elke Brems ons een helder en onvooringenomen overzicht van de collaboratie- en repressiejaren van de dichter en echtgenoot van Tine Lambert (p. 71-87).
Daaruit blijkt dat de Gentse krijgsauditeur Struye de Swielande vooral De Belders Ode aan den Führer, dat in het julinummer van 1944 in het tijdschrift De Vlag (p. 628) verscheen, kwalijk nam. Het gedicht zou nadien opgenomen worden in een nooit verschenen dichtbundel Een ode aan het rijk. Het was vooral dankzij de inzet van Maurice Gilliams dat Struye de Swielande een mildere houding aannam tegenover De Belder en diens dichtwerk. Hij werd tot een eerder geringe straf veroordeeld en kwam in juni 1948 op vrije voeten te staan. Ook schrijvers als Johan Daisne, Albert Westerlinck en Lode Baekelmans steunden Gilliams' initiatief.

Spreken in Oostende

Donderdagavond gaf ik voor de Oostendse afdeling van de Vlaamse Volksbeweging een lezing over Leo Vindevogel. Een twintigtal aanwezigen volgden mijn uiteenzetting over het wel en wee van de volksvertegenwoordiger uit Ronse. Volgens de organisator was dit voor de koningin der badsteden een hoge opkomst. Achteraf waren er nog een aantal vragen en getuigenissen. Hierbij een sfeerbeeld.

Hitler in New York

Lezer, schrik niet van deze titel. De gewezen Führer is uiteraard nooit in New York geweest. Toch staat hij door middel van fotoshoppen afgebeeld aan het Amerikaanse Vrijheidsmonument op de stofomslag van het nieuwste boek van de eminente historicus Richard J. Evans. Deze Britse historicus geniet vooral bekendheid door zijn historische trilogie over het Derde Rijk. Boeken die ook in het Nederlands vertaald werden.

In zijn nieuwste werk brengt hij een interessante uiteenzetting over virtuele geschiedenis of het contrafactisch, onrealiseerbaar verhalen. Sinds de jaren 1990 doen boeken en artikels over "Wat indien..." zich meer en meer gelden. We kunnen zo langzamerhand gewag maken van een apart historisch genre. Opvallend is dat dit soort boeken en artikels vooral van de hand zijn van Angelsaksische en haast uitsluitend conservatieve historici. Eminente beoefenaars zijn onder meer Niall Ferguson, Andrew Roberts, Robert Cowley en Geoffrey Parker. Ze gaan nader in op onderwerpen als wat indien de Luftwaffe in de zomer van 1940 de RAF had verslaan, of de Duitsers de slag om Stalingrad gewonnen hadden, of Lenin langer had geleefd, of de Spaanse Armada in 1588 niet door een storm uiteen geslagen was en de Spanjaarden Engeland veroverd hadden, of Charles Lindbergh en niet Franklin Roosevelt in 1940 de Amerikaanse presidentsverkiezingen gewonnen had...
Veel was er niet nodig opdat de geschiedenis een ander verloop had gekend. Meestal speelde het toeval een grote rol. Het boek van professor Evans las ik met veel interesse.

Het rode en zwarte Thüringen

De Duitse bondsstaat Thüringen in Midden-Duitsland zal vanaf 2015 geregeerd worden door een groen/rode/dieprode (Groen + SPD + Die Linke) coalitie. Voor het eerst in de geschiedenis van de Duitse bondsrepubliek dreigt een Bundesland bestuurd te worden door een extreem-links bewind. Die Linke bestaat uit de triestige restanten van de communistische eenheidspartij SED, die tot 1989 de DDR met harde hand bestuurde.
Ooit was dat anders. In de jaren 1930 was Thüringen het meest nazistische bondsland van Duitsland. Nergens telde de nazi-partij procentueel meer leden. Thüringen was ook de eerste Duitse Gau waar de nazi's het bewind voerden.
Dat alles staat te lezen in het zopas verschenen degelijke boek van Steffen Rassloff, Der 'Mustergau': Thüringen zur Zeit des Nationalsozialismus. München, 2015. Dergelijke boeken komen in 'onze' media nooit aan bod.

Cahiers Staf de Clercq, deel 9 en het lichaam van Mussolini

Kort na de middag kwam Pol Breyne, vertegenwoordiger van mijn nieuwe drukkerij, waar ik mijn boeken laat drukken, het manuscript ophalen van wat binnenkort deel negen van mijn Cahiers Staf de Clercq moet worden.
Als 'beloning' kocht ik voor mezelf de pas verschenen Dictionnaire de la collaboration, een turf van meer dan 900 blz., van François Broche. Alsook het boek met een opvallende titel van Sergio Luzzatto, Le corps du duce. Ja, heel veel Italianen waren gedurende meer dan twee decennia gefascineerd door het lichaam van Mussolini, die ervan hield om in bloot bovenlijf aan allerlei activiteiten deel te nemen. Er zijn heel wat foto's hiervan bewaard gebleven. Dergelijke foto's bestaan er niet van Hitler of Stalin, om van Churchill maar te zwijgen.

Laatste boek van Peter Scholl-Latour

Vanmiddag beëindigde ik de lectuur van het laatste boek van Peter Scholl-Latour Der Fluch der bösen Tat. De auteur overleed immers op 16 augustus van dit jaar.
In dit boek gaat hij vooral nader in op de ontwikkelingen in het Midden-Oosten en met name de regio Turkije, Irak en Iran. Als geen ander wist hij aan de hand van achtergrondinformatie klaar en duidelijk de meest recente ontwikkelingen te schetsen. PS-L beschikte over een decennialange ervaring. De Frans-Duitse journalist startte zijn loopbaan in 1945. Na verloop van jaren gingen in de hele moslimwereld de deuren voor hem open. Zo bezat hij nauwe persoonlijke contacten met ayatollah Khomeini en diens onmiddellijke omgeving. In 1979 vergezelde hij Khomeini vanuit Parijs naar Teheran.
In zijn boek breekt hij tevens een lans voor een betere verstandhouding met de Russische president Poetin. Enkel met hem kan de Europese Unie concrete afspraken maken om een halt toe te roepen aan de toenemende agressie van moslimextremisten. Ook op geopolitiek terrein kan en moet er met Rusland samengewerkt worden. Dat wist Otto von Bismarck al. Als opiniemaker en journalist zullen we Peter Scholl-Latour missen. Jammer dat hij nauwelijks bekendheid in de Lage Landen geniet. Slechts een van zijn in totaal meer dan dertig boeken werd in het Nederlands vertaald.

Kortrijk bezet en Soldatenfriedhof Langemarck

Vanmiddag zette ik een punt achter mijn artikel over Kortrijk bezet 14-18. Het is bestemd voor de dertigste editie (jubileumeditie!) van de boekenreeks De Grote Oorlog van uitgeverij Aspekt, dat in de lente van volgend jaar zal verschijnen. Deze stevig gedocumenteerde reeks over de Eerste Wereldoorlog vindt zijn weerga niet in de Lage Landen.

Tevens verkocht ik vandaag mijn laatste exemplaar van mijn in 2009 verschenen boek Soldatenfriedhof Langemarck. In het kielzog hiervan verscheen mijn boekje Cyriel Verschaeve en Langermarck. Hiervan heb ik nu nog welgeteld vijf exemplaren over.

Sint-Kwintens-Lennik

Gisteren brachten Ann en ik het grootste deel van de dag in het Pajottenland door. We brachten onder meer een bezoek aan Jan van Reepingen. Hij is niet alleen de populaire schoenmaker van Sint-Kwintens-Lennik maar ook de initiatiefnemer en bezieler van het heemkundig tijdschrift 't Lenniks Archiefje. Dankzij hem kwam ik wat meer te weten over het verblijf van Staf de Clercq in deze gemeente (1938-1940).
Achteraf brachten we een bezoek aan het huis in de Devoghellaan waar hij, zijn echtgenote en schoonmoeder woonden. De huidige sympathieke bewoonster stond ons te woord.

Getuigenis over Leo Vindevogel

In 2016 verschijnt het tiende en laatste deel van mijn reeks "Cahiers Staf de Clercq". Voor een niet gering deel zal het boek gevuld worden door een ruime biografische bijdrage van de hand van historicus Kristof Papin over Antoon Mermans. De laatste was hoofdredacteur van Volk en Staat en de eerste biograaf van Staf de Clercq. In de door Kristof Papin weergevonden naoorlogse dagboeken van Mermans schrijft deze op 5 oktober 1945 volgend getuigenis over Leo Vindevogel, die enkele dagen tevoren gefusilleerd werd. We willen u dit fragment niet onthouden. Met dank aan Kristof Papin.
"Woensdag, 5 oktober 1945.
Leo Vindevoghel werd terechtgesteld. Ontzettend einde van een kwart eeuw politieke carrière. Zijn vroegere collega's van de Katholieke Vlaamsche Kamergroep hebben hem niet vermogen te redden, doch hebben ja er zich wel om bekommerd: hij ging immers zijn eigen gang. Bij de verkiezingen van 1929 apparenteerde hij met de Vl. Nat. van Aalst en bleef verkozen, terwijl de officieele katholieke kandidaat Berten de Vleeschauwer in het zand beet -niemand sant in eigen land- zal hij gefilosofeerd hebben, zoodat hij zich later te Leuven liet verkiezen. en toen de rechterzijde in rep en roer stond wegens de onverzoenlijke houding van Sap ten overstaan van den politiek van VanZeeland en oud-minister prof. Sap uitsloot, was het Vindevoghel die den Kortemarkenaar trouw bleef. Tot ook Vindevogel er het hachje moest bij neerleggen.
Ik had een afspraak met den oud-minister in het hotel Plaza op de Ad. Maxlaan. Ik was er de eerste. Plotseling zag ik Sap op de stoep opduiken met Leo Vindevogel. Geanimeerd was hun discussie, wat mij van hen beiden verwonderde. Ten slotte kwam Sap naar me toe, terwijl Vindevogel verder ging. Terwijl tranen hem ontsnapten, -men voelt zich onprettig wanneer men een gewiekst politicus aldus ontroerd ziet- verklaarde me Sap: 'Thans verlaat me ook de allerlaatste, Vindevogel'. - 'Niet mogelijk, meneer de minister'. - 'Ja toch, de honden hebben hun slag thuis gehaald. Vandaag ontving Vindevogel het bezoek van een kanunnik. Hij heeft te kiezen of te deelen'.
Zijn strijdgenooten van 25 jaar lang hebben Vindevogel's hoofd niet gered of vermogen te redden. De kinderweelde van zijn voorbeeldig gezin, ik trof twee zijner oudste kinderen in Duitschland en wat waren ze bekommerd om vader! Was van geen tel in de oogen van een echtloozen regent. En de medaljes behaald tijdens den Eersten Wereldoorlog werden smalend als oud blik aangezien. Ce n'était qu'un flamingant!
Velen zullen treuren in het arrondissement Oudenaarde-Ronse, doch zooals ik ze zoo goed ken, de liberale bronwatermagnaten van Nederbrakel en de franschtaterende weverijfabrikanten van het taalgrensstadje Ronse, ze zullen het uitjubelen".

Fotobiografie in Wakken voorgesteld

 
Gisteren vond in het CC "De Baliekouter" in Wakken de voorstelling plaats van de fotobiografie die Maurits Cailliau en ik aan Joris van Severen wijdden. Alles vond in een opperbeste stemming plaats. Zo'n negentigtal personen woonden de boekvoorstelling in het zonnige en landelijk gelegen cultuurcentrum bij. Burgemeester Koenraad Degroote kreeg na mijn inleiding het eerste exemplaar aangeboden.
In de voormiddag vond het zesde Joris van Severen-colloquium plaats. In zijn inleiding had burgemeester Degroote kipkap gemaakt met de hetze, die tegen het gebeuren in zijn gemeente door bepaalde media gevoerd werd. Cameraploegen van de lokale zender WTV, RTL en Rtbf waren ter plaatse. RTL bestond het om in zijn commentaar te beweren dat Léon Degrelle in 1940 de secretaris van Joris van Severen was... Een echte dijenkletser.

Vlaamse Boekenbeurs Nijlen, 19de editie

Zondag ll. greep voor de negentiende maal de Vlaamse Ruilbeurs in Nijlen plaats. Zoals ieder jaar waren Ann en ik present met een eigen stand. Opvallend was dat er minder bezoekers en dus ook kopers waren. Het goede weer, congres hier wandeling daar of komt er slijtage op de formule. In elk geval komt er volgende jaar een jubileumbeurs want dan zal het de twintigste keer zijn, dat Lode van Dessel en zijn medewerkers instaan voor de organisatie. Daarna zal de formule hoogstwaarschijnlijk aan herbronning toe zijn.

'1914': nieuwe visies

Na heel wat lectuur over het thema hield ik me de afgelopen drie dagen intens bezig met het schrijven van een artikel over de nieuwe boeken, die naar aanleiding van het uitbarsten van de Grote Oorlog in 2013/2014 verschenen. Nieuwe visies die allen beklemtonen dat iedere mogendheid van toen schuldig was aan het conflict, en niet alleen Duitsland. In de eerste plaats zette ik me vanzelfsprekend uiteen met het vooral in Duitsland ophefmakende boek De slaapwandelaars van de Australische historicus Christopher Clark. Bij onze oosterburen ging het boek al meer dan 250.000 maal over de toonbank. Daarnaast besteedde ik aandacht aan de boeken van Herfried Münkler, Margaret MacMillan, Sean McMeekin, Douglas Newton en Jörg Friedrich. Schitterende boeken van non-conformistische historici.
Het artikel zal in het laatste nummer van de lopende jaargang van Tekos verschijnen.

Bezoek In Flanders Fields Museum

Gisteren bezochten we met de familie het hernieuwde Flanders Fields Museum in mijn voormalige woonstede Ieper. Wat ons meteen opviel, was dat er al bij de opening om 10u, en dat op een zondagochtend, zoveel belangstelling was.







Nu een bezoek aan het museum is dan ook wel de moeite waard. Flanders Fields is een van 's werelds rijkste musea wat betreft de Eerste Wereldoorlog. Naast Verdun en aan de Somme werden in de diverse veldslagen rond Ieper de meest hevige en bloedige offensieven gelanceerd. Met allerhande nieuwe technieken en snufjes wordt de bezoeker op aanschouwelijke wijze geconfronteerd met de toenmalige bikkelharde realiteit voor mens en dier.

Ook bezochten we de tijdelijke tentoonstelling die gehouden wordt ter ere van de Ieperse fotograaf Anthony. Voor de oorlog fotografeerde hij zowat alle gebouwen in de Ieperse binnenstad. Na de oorlog werden deze foto's ook gebruikt om menig gebouw te reconstrueren. Tijdens de oorlog legde hij voor een groot deel de systematische vernieling van de mooie middeleeuwse stad op de gevoelige plaat. Zijn foto's zijn dan ook voor het culturele erfgoed van de stad Ieper van onschatbare waarde.
In de museumwinkel vond ik achteraf, en dat tot mijn aangename verrassing, nog wat exemplaren van mijn boek over het Duitse soldatenkerkhof van Langemark.

Ezra Pound in Tekos

Deze week het nieuwe nummer van Tekos (nr. 155) met daarin mijn opstel over de onorthodoxe Amerikaanse dichter en polemist Ezra Pound, p. 4-15, ontvangen. Bij mijn weten is het de eerste maal dat een dergelijk artikel in een Nederlandstalig tijdschrift verscheen. Dergelijke 'outlaws' blijven me interesseren.

Verpozen in Flevoland

We zijn net terug van een week rustvakantie in het Nederlandse Flevoland. We verbleven er in het Centerpark De Eemhof, te midden van allerhande waterpartijen. Een concert van vrolijk eendengekwaak was er steeds te horen en een sympathiek allegaartje van merels en mussen wachtte geduldig tot ze wat restjes voorgeschoteld kregen. Het weer viel best mee en we maakten uitstapjes naar Amersfoort en Elburg. Terwijl we op een terras aan het genieten waren van kranten, wijn en wat hapjes trok een historische stoet voorbij. Veel bekijks in elk geval. Elburg is dan ook een oude Hanzestad die nog steeds volledig omwald is. Een miniatuur van Brugge als het ware.
Voor het overige heb ik veel gelezen en genoot ik onder meer van de lectuur van het magnifieke eerste deel van de Willem Frederik Hermans-biografie van de hand van Willem Otterspeer.
Sinds een paar dagen zijn we weer thuis en zijn mijn batterijen voldoende geladen om met enthousiasme de geplande werken in uitvoering, deze herfst en komende winter, aan te pakken.

Simone Touseau uit Chartres

Chartres, ten zuidwesten van Parijs, 16 augustus 1944 kort na de middag. De beroemde Amerikaanse oorlogsfotograaf Robert Capa neemt een foto van een joelende menigte die een kaalgeschoren, jonge vrouw met haar baby op de arm naar de gevangenis begeleidt. De onbevooroordeelde kijker krijgt onmiddellijk medelijden met de hulpeloze vrouw te midden van het gepeupel. Die foto groeide uit tot een van de iconen van Frankrijk na de bevrijding. Het is een foto die typerend voor de wilde repressie of "l'épuration sauvage" is.
Nader onderzoek leverde volgende resultaten op. De kaalgeschoren vrouw is de toen 23-jarige Simone Touseau met haar in mei 1944 geboren baby. De man die voor haar loopt met een bundel over zijn schouder, is haar vader, een onberispelijk Frans patriot. Halfverdoken achter zijn schouder stapt zijn vrouw, ook kaalgeschoren. Simone werkte vanaf 1941 als vertaalster en bibliothecaresse voor de Wehrmacht. Tijdens haar werk komt ze in contact met de twaalf jaar oudere Duitse Feldwebel Erich Götz. Beiden raken verliefd op elkaar en verloven zich. Een huwelijk tijdens de oorlog is evenwel uitgesloten. Duitsers mochten niet met een française in het huwelijksbootje stappen. Een tijdlang woont Simone bij de ouders van Erich in. Na haar terugkomst in Chartres wordt ze lid van de Parti Populaire Français. In februari 1943 worden de buren van de Touseau's aangehouden wegens het luisteren naar de BBC. Het duurt niet lang eer moeder en dochter Touseau van verklikking verdacht worden. Tijdens zijn laatste verlof brengt Erich een bezoek aan zijn verloofde. Van zodra vader Touseau verneemt dat zijn dochter zwanger is, mag ze het huis niet meer uit. Zes weken na de geboorte van het kind sneuvelt Erich Göz aan het Oostfront maar Simone zal dat droevige nieuws pas in 1947 vernemen.
Na de bevrijding worden moeder en dochter onmiddellijk opgepakt en samen met andere van collaboratie verdachte meisjes en vrouwen kaalgeschoren. Als enige wordt Simone met een gloeiende staaf gebrandmerkt. Twee cirkels worden op haar kale schedel gebrand. Steeds houdt ze haar kind bij zich. De moeder van Simone wordt kaalgeschoren niet omwille van de zogenaamde horizontale collaboratie, maar wel omdat ze vermoedelijk haar buren verklikt heeft. Ook haar dochter wordt hiervan verdacht.
In 1947 wordt Simone tijdens haar proces vrijgesproken maar verliest ze voor tien jaar haar burgerrechten. Na haar vrijlating raakt ze maatschappelijk aan de grond. Ze krijgt een ernstig drankprobleem en sterft in 1966 aan de gevolgen ervan. Ze is dan 45 jaar.
Bron: Philippe Frétigné en Gérard Leray, La tondue, 1944-1947. Parijs, 2011.
Vermelden we tot slot nog dat op de kaft van het pas verschenen september-oktober nummer van het tijdschrift La Nouvelle Revue d'Histoire een foto staat van moeder en dochter Touseau.

Kees Fens en autorijden

Sinds we verhuisd zijn naar een winkelloze omgeving stellen onwetende kennissen en vrienden me de vraag waarom ik nu niet eens leer autorijden. Er zijn nu eenmaal mensen die het niet kunnen en het nooit zullen leren. Nu kan ik hen ook verwijzen naar de Nederlandse literatuurkenner en criticus Kees Fens. Nadat hij in juni 1968 andermaal zakte voor zijn rijexamem, schrijft zijn biograaf: "Hij stond wat dat betreft in een mooie traditie van rijbewijsloze schrijvers". Mooier kan het niet gezegd worden. Ik heb het geprobeerd maar het lukt me niet. Dat razende en agressieve verkeer is me gewoon te veel. Het is gewoon niet om aan te zien! Daarom lees ik in de wagen.
Uit: Wiel Kusters, Mijn versnipperd bestaan: het leven van Kees Fens, 1929-2008, p. 202-203.

Peter Scholl-Latour is niet meer

Zaterdag ll. overleed na een korte maar zware ziekte de journalist en auteur van haast twintig reportageboeken, Peter Scholl-Latour op negentigjarige leeftijd in Rhöndorf am Rhein. Als zoon van een Franse vader en een Elzasser moeder was hij vanaf 1945 overal in de wereld op reis. Van hem werd gezegd dat er geen land was dat hij niet bezocht had.
De laatste jaren had hij zich vooral gespecialiseerd in het Midden- en het Verre-Oosten. Voor hem gingen deuren open die voor anderen gesloten bleven. Hij kende dan ook perfect Arabisch en leefde met de moslims in hun dorpen en woningen. Nog voor ze een daadwerkelijk gevaar vormden, had hij al gewaarschuwd voor de terroristen van de Islamtische Staat (I.S.). Mensen als hem kunnen niet meer vervangen worden. In oktober zal zijn laatste boek verschijnen. Uiteraard gewijd aan de recente mondiale ontwikkelingen.

Cyriel Verschaeve in Tirol

Afgelopen donderdag, 14 augustus besteedde ik nog eens een dag in het ADVN in Antwerpen. Ik deed er onderzoek naar de jaren van ballingschap (1945-1949) van Cyriel Verschaeve in Solbad Hall in Tirol. Ik vond er heel wat. Ik hoop voldoende materiaal te kunnen verzamelen om later over deze periode een afzonderlijk biografisch getint boek te kunnen publiceren. Dankzij de voortreffelijke inventaris van Tom Cobbein had ik op voorhand het nodige materiaal kunnen aanvragen.
Louter toevallig had ik een korte ontmoeting met Louis Vos die er even op bezoek was. Steeds welgezind en met een goedlachse monkel op zijn gezicht.

Paul Jamin

Mijn nieuwe Altringer-brochure zal ditmaal gewijd zijn aan Paul Jamin, die onder zijn schuilnamen Jam en Alidor honderden spotprenten voor allerhande kranten en weekbladen, van rechtse signatuur, tekende. De nieuwe brochure (nr. 5 in de reeks) zal vanaf begin volgend jaar verspreid worden. Paul Jamin was een innemend man en liefhebber van Britse humor. Tijdens de repressie werd hij voor zijn tekenwerk tot de doodstraf veroordeeld. In 1951 kwam hij vrij.
De hiernaast afgebeelde karikatuur van Paul-Henri Spaak verscheen oorspronkelijk in 1938 in de Rex-krant Le Pays Réel.

Leesfolder Finn Wigforss

Gisteren stelde ik mijn vierde Leesfolder samen. Ditmaal handelend over de Noors-Zweedse oorlogstekenaar Finn Wigforss, een van de beste tekenaars van de Tweede Wereldoorlog. Maar al te graag hadden de Duitsers zijn tekeningen willen verduitsen. Diverse pogingen daartoe botsten telkens weer op het verzet van Wigforss, die als Zweed in Noorwegen woonde. Nog op 5 mei 1945 werd in Oslo een tentoonstelling over hem en zijn werk geopend...
De Leesfolder zal vanaf januari 2015 geleverd worden aan iedereen die een bestelling plaatst.

Drukproef Fotobiografie Joris van Severen

Zojuist zette ik een punt achter de correctie van de tweede drukproef van de Fotobiografie Joris van Severen, dat ik samen met Maurits Cailliau zal uitbrengen. Het stevig gebonden boek zal in totaal 678 illustraties bevatten, waarvan er heel wat sinds 1941 niet meer gepubliceerd werden. Al schrijf ik het zelf het boek zal weelderig en luxueus uitgegeven worden. Het boek wordt op zaterdagmiddag, 25 oktober as. in Wakken onder de doopvont gehouden. In de voormiddag vind er een colloquium plaats, waarop Tom Cobbein en Luc Pauwels het woord zullen voeren.  Intekenen kan nog steeds bij maurits.cailliau@skynet.be

'Zwervers' door Knut Hamsun

Zeven jaar nadat hij de Nobelprijs voor Literatuur gewonnen had, publiceerde Knut Hamsun in 1927 de roman Zwervers in twee boekdelen. Voor de eerste maal verschijnt deze roman nu in het Nederlands in een enkel boekdeel bij uitgeverij De Geus.
De roman speelt zich af in het verzonnen dorpje Polden dat op enkele tientallen kilometers ten zuiden van de meest noordelijke Noorse stad Tromso ligt. De zwerver, de vagebond zonder vaste verblijfplaats, behoort tot de meest geliefkoosde figuren van de grote Noorse schrijver, die in eigen land nog steeds veel gelezen wordt. De hoofdfiguur in Zwervers is Edevart, een jonge man die opgroeit in het kustdorp Polden. Hij is voorbestemd voor een leven als visser of keuterboer. Armoede vormt een zekerheid. Op een dag ontmoet hij August een zwerver die toevallig in Polden aanspoelt. Tot verrassing van zijn dorpsgenoten besluit Edevart August op een volgende reis te vergezellen. De laatste beloofde hem immers een gouden toekomst.
Algauw merkt Edevart dat zijn reisgenoot hem beet genomen heeft. August verdient weliswaar bakken geld maar verkwist het even vlug als het binnenkomt. Bovendien is hij een onverbeterlijke dronkaard. Edevart besluit het over een andere boeg te gooien. Hij spaart zijn geld, en een deel van zijn inkomsten investeert hij tot grote vreugde van zijn familie en dorpsgenoten in Polden, dat langzamerhand tot welvaart komt. Op de achtergrond van Edevarts avonturen zien we Noorwegen uitgroeien van een arm, behoeftig land tot een moderne welvarende staat. Hamsun beschrijft de pracht van de natuur, de eenvoud van het leven maar ook de bikkelharde realiteit van het klimaat en de onzekerheid van het bestaan. Een van de beste romans van Knut Hamsun.

Vraaggesprek Doorbraak

Sinds kort staat er op de webstek van Doorbraak, het voormalige tijdschrift van de Vlaamse Volksbeweging, een vraaggesprek met me. De auteur van het werkstuk is Karl Drabbe die onlangs bij mij op bezoek was. Hij stelde me allerlei vragen over mijn bibliotheek en de boeken die ik schreef. Voor de liefhebbers. www.doorbraak.be

Kris de Bruyne over vader Arthur

In het laatste nummer (8 juli 2014) van het tv-weekblad Humo staat er een lezenswaardig interview met kleinkunstenaar Kris de Bruyne. Het interview handelt schier uitsluitend over zijn ouders. Over zijn vader, de Vlaams-nationale publicist Arthur de Bruyne, zegt hij onder meer: "Mijn vader schreef zesentwintig geschiedkundige boeken en gaf les aan het doofstommeninstituut, in de Van Schoonbekestraat in Antwerpen. Vader was een zeer gehoorzame jongen. En in tegenstelling tot Hector, een man van de wereld die van goede wijn en mooie vrouwen hield, was mijn vader spartaans en zeer rechtlijnig, bijna protestants. Aan tafel, met mijn broers en zussen, werd letterlijk gezegd: 'Niet wenen, niet lachen!' Zo ben ik opgevoed.
Mijn vader was een Vlaams-nationalist in hart en nieren, maar hij was geen collaborateur. Ik weet nog dat hij in de tv-reeksen 'De nieuwe orde' en 'De tijd der vergelding' van Maurice de Wilde werd uitgescholden voor het vuil van de straat, maar geen enkele Belgische krijgsraad heeft hem een dossier ten laste gelegd.
Ik maak nu een sprong in de tijd, naar de vroege jaren 70. Ik zie ons nog aan een grote tafel zitten bij bouwondernemer Walter Kunnen: mijn vader, oom Hector, mijn oudste zus, een jonge kerel die later Gerolf Annemans bleek te zijn, en Karel Dillen. Ik zat daar tegen mijn zin, want ik had een kater. Plotseling stonden mijn vader en mijn oom Hector op. Ze riepen synchroon, in de richting van Annemans en Dillen: 'Heren, daar doen wij niet aan mee!' Pas véél later bleek dat die dag, aan die tafel, het Vlaams Blok (sic) werd opgericht. Op het sterfbed van mijn vader wilde Karel Dillen hem nog een laatste groet komen brengen, maar vader wilde hem niet meer zien (resic). Arthur was zéker een Vlaams-nationalist, maar géén racist.
Mijn vader publiceerde in diverse kranten, onder verschillende pseudoniemen. Hij had acht (sic) schuilnamen. Echt tot hem doorgedrongen ben ik nooit. Dat liet hij niet toe. Hij is zeer langzaam doodgegaan, heeft zijn kaars stilletjes laten uitdoven. Hij had geen kanker, geen hartproblemen, hij had simpelweg genoeg van het leven".

Hitlers Norske skijegere

Na het Duitse offensief (Unternehmen Barbarossa) tegen Sovjet-Rusland in juni 1941 meldden zich in totaal 15.000 Noorse Oostfrontvrijwilligers. Hiervan kwamen er 6000 tot inzet aan de diverse fronten van het Duitse oostfront. Veel Noorse vrijwilligers werden ingezet in de Duitse Waffen-SS-divisies 'Wiking' en 'Nord'.
Daarnaast werden een paar duizend Noren ingezet in eigen eenheden aan het Karelische front in Finland. Tevoren tijdens de Fins/Sovjet-Russische winteroorlog vochten enkele honderden Noren aan Finse zijde. Tijdens de oorlogsjaren, 1941-1945 beschikten de Noren over een paar eigen gevechtseenheden zoals het SS-Schijäger-Bataillon 'Norge'  en de 2. Norske frivillige Politikompani (later het SS-Polizei-Schijäger-Bataillon 506 (mot.).
Over deze Noorse vrijwilligers las ik heel wat in het boek van Geir Brenden en Arne Hakon Thomassen, Hitlers Norske Skijegere: Norske SS-frivillege i Karelen, 1941-1944 (2013).

Ivan Iljin: Russisch nationalist en inspirator van Poetin

Het is een publiek geheim dat de Russische staatspresident, Vladimir Poetin een belezen man is. Bij voorkeur leest hij geschiedkundige en filosofische boeken. Van de laatste categorie leest hij graag boeken van en over Russische filosofen uit het pre-Sovjettijdperk. Zo hebben nationalistische denkers als Ivan Iljin, Nicolai Berdjajev en Vladimir Solovjov zijn geestelijke vorming sterk beïnvloed. De rode draad in hun werk vormt de diepe cultuurkloof tussen het kille, materialistische Westen en het grote Rusland. Wie deze filosofen niet gelezen heeft, begrijpt niets van de tegenwoordige geopolitiek van Poetin, die niet voor niets de nieuwe leider van het wereldwijde conservatisme genoemd wordt. Hieronder stel ik u even Ivan Iljin (1883-1954) voor.
Hij was een telg uit een oud adellijk Moskovitisch geslacht. Als jongen groeide Ivan Iljin op binnen de muren van het Kremlin, waar zijn grootvader en vader in dienst van de tsaar werkten. Hij studeerde rechten maar zijn voorkeur ging naar de filosofie en met name deze van Hegel uit. In zijn latere politieke en filosofische geschriften was Iljin er vast van overtuigd dat Ruslands problemen te wijten waren aan een onvoldoende ontwikkeld rechtsbesef. Hierdoor kon de democratie nooit een gepast regeringsstelsel voor Rusland worden. De staat, zo zijn overtuiging, diende het voornaamste ordenende principe van het sociale bestaan te worden. Volgens Iljin liep de Russische natie voortdurend het gevaar te worden aangevreten door de andere mogendheden. Hij vreesde voor een Duitse opmars via de Baltische staten en de Oekraïne, een Britse invasie via de Kaukasus en Centraal-Azië en voor een Japanse invasie in het Verre Oosten. Rusland dreigde hierdoor een eeuwige bron van conflicten te vormen, schreef hij in een essay onder de titel Over het aanstaande Rusland in 1948.
De taalvirtuoos en briljante spreker die Iljin was, meende dat de staat het opperste gezag moest hebben op die terreinen waar hij competent was - een enkele wil was voor Rusland broodnodig. Maar diezelfde staat diende zich niet te bemoeien met het privéleven en godsdienst van zijn inwoners. Totalitarisme was immers 'goddeloos', meende hij.
Na de bolsjewistische revolutie van 1917 bleef Ivan Iljin de nieuwe machtshebbers bekritiseren. Tot zes keer toe werd hij gearresteerd en ten slotte ter dood veroordeeld. De doodstraf werd uiteindelijk omgezet in levenslange verbanning. Hij vestigde zich in Berlijn maar werd in 1938 uitgewezen omdat hij weigerde naar de pijpen van de nazi's te dansen. Met hulp van de componist Sergei Rachmaninoff kon hij zich in Zwitserland vestigen. Iljin was een overtuigde fascist. Hij meende immers dat het fascisme het enige effectieve wapen tegen het communisme was. Gedurende lange tijd was hij de geestelijke held van de in ballingschap levende Russische gemeenschap. Zijn pamfletten en boeken vonden gretig aftrek bij de 'witte' emigranten. Toch geraakte mettertijd ook in deze kringen zijn naam in vergetelheid. Iljins overlijden in 1954 ging nagenoeg onopgemerkt voorbij.
Geleidelijk, vanaf de jaren 1990, raakte zijn naam in Rusland meer en meer bekend. Een renaissance van zijn filosofie was in wording. Via de burgemeester van Sint-Petersburg ontdekte Poetin de filosofie van Iljin en werd een gretig voorstander van zijn denken. Dankzij Poetins bemoeienissen konden in oktober 2005 de stoffelijke resten van Iljin vanuit Zwitserland naar Moskou overgebracht worden, waar hij een plechtige herbegrafenis kreeg. Sindsdien is Iljin steeds meer een bekende naam geworden.
Dat Poetin de conservatieve denker graag leest, hoeft niet te verbazen. Autocratie en orthodoxie vormen immers de twee steunpilaren van Iljins denken. Zijn overtuiging dat uit de as van het communisme, vroeg of laat, een herboren Russisch rijk zou herrijzen, moet als muziek in Poetins oren geklonken hebben. In de ogen van Iljin had de tsaar de teugels laten vieren en zo de voorwaarden geschapen voor een revolutie. Het ware, echte Rusland kon volgens hem enkel bestuurd worden door een sterke, centrale figuur, die de macht stevig in handen houdt. Het is Poetin op het lijf geschreven. Ook de huidige Russische betrokkenheid met Oekraïne zou de goedkeurig van Iljin weggedragen hebben. Schreef hij in 1934 immers niet: "Ik heb geen enkele sympathie voor plannen voor het afscheiden van de Oekraïne of zelfs maar voor gesprekken daarover".
Het is daarom onbegrijpelijk dat er in het Westen nog geen enkele biografie over Ivan Iljin beschikbaar is. Enkel publiceerde de CIA in 2007 een boekje: Ivan Iljin: The National Philosopher of Putin's Russia.
Bronnen: diverse webstekken en De Groene Amsterdammer, 20 maart 2014.

Monument voor deserteurs

Een monument voor deserteurs? Dat is enkel mogelijk in het huidige hyperpolitiek correcte Duitsland. Binnen afzienbare tijd wordt een dergelijk monument geplaatst in Hamburg aan de Dammtor. Daar staan al twee monumenten. Een oorlogsmonument dat de gesneuvelden uit de Eerste Wereldoorlog herdenkt en dat geregeld besmeurd wordt, en een anti-oorlogsmonument dat nooit afgewerkt werd. Voor het nieuwe monument "ter ere" van de Duitse deserteurs werd een budget van 850.000 € uitgetrokken.
Geef toe welk ander land ter wereld zou een dergelijk monument plaatsen?

Ezra Pound af

Vanavond legde ik de laatste hand aan mijn biografisch opstel, gewijd aan de excentrieke Ezra Pound. Excentriek zijn zowat alle genieën ter wereld. De rechtse anarchist Pound was een literair revolutionair op het terrein van de moderne dichtkunst maar ook een halsstarrig fascist, die niet ophield tijdens de Tweede Wereldoorlog de Amerikaanse president Roosevelt de levieten te lezen. Omwille van zijn dwarsheid en zijn anti-Amerikaans en anti-patriottisch gedrag werd Pound van hoogverraad beschuldigd. Enkel door hem gek te verklaren ontsnapte hij in 1945 aan de uitvoering van de doodstraf. Dertien jaar lang zat hij vervolgens in een krankzinnigengesticht opgesloten. Een blijvende schande voor het justitiewezen in de Verenigde Staten. Enkel het feit dat hij, de dichter van ophefmakende Canto's wel eens de Nobelprijs voor literatuur zou kunnen krijgen, en het engagement van enkele vrienden onder wie Hemingway, Papini en Eliot zorgden ervoor dat hij in 1958 weer op vrije voeten kwam. Een paar maanden nadien vertrok hij naar Italië. Het opstel zal in het tijdschrift Tekos verschijnen.

Merkel voelt zich bevrijd

Op 6 juni ll. werd de 70ste verjaardag van D-Day massaal en op grootse wijze herdacht. Ook de Duitse bondskanselier Angela Merkel behoorde tot de genodigden. Naast een zoveelste pleidooi voor de EU sprak ze ook over D-Day als "Tag der Befreiung". Met andere woorden de Duitse politica Merkel beschouwt de geallieerde landing op de Normandische kusten voor haar land als een dag van de bevrijding. Ze bedoelde uiteraard als een dag van de bevrijding van het nazisme. Toch bezit ze niet bepaald veel historische kennis. Immers D-Day ging gepaard met nog maandenlange bombardementen op Duitse steden en honderdduizenden doden. Of de toenmalige Duitsers zich op dat moment 'bevrijd' voelden? Dan had Merkel er toch wel beter aan gedaan en het voorbeeld van Helmut Kohl gevolgd, die tot twee maal toe weigerde de plechtigheden op de Normandische kusten bij te wonen, hoezeer zijn vriend François Mitterand ook aandrong.
Stel je voor dat Obama de Amerikaanse nederlaag in Vietnam als een bevrijdingsdag voor zijn land zou herdenken...

Nieuw leven

 Na een maand verhuizen, uitpakken, ordenen en plaatsen ben ik uiteindelijk tot rust gekomen. Enkele impressies vindt u hierbij. We zijn verhuisd en ik heb mijn eigen vleugel ingericht. Ik kan thans volop genieten van mijn nieuwe meubels onder meer van een bureau dat naar Engels ontwerp in Indonesië gemaakt werd, en via Nederland hier geleverd werd. Een andere droom van me was een grote tafel. Deze (2,40 m x 1,20 m) komt uit Amsterdam. Mijn boekenwanden werden door een gespecialiseerde schrijnwerker uit Ledegem geleverd.
Na 28 jaar in de Burgemeester Danneelstraat gewoond te hebben, vonden Ann en ik een nieuw tehuis in de Kortrijkse wijk Paters Mote. Hier hoop ik nog heel wat te kunnen schrijven en publiceren. De omstandigheden zijn voor me ideaal. Rust en stilte zijn alvast verzekerd. De omstandigheden zijn dus voor mij ideaal. Het eerstvolgende werk dat ik zal aanvatten is een biografisch opstel over de Amerikaanse dichter Ezra Pound, dat voor het tijdschrift Tekos bestemd is.
Vanaf vandaag zal ik weer met de regelmaat van de klok stukjes op mijn blog publiceren. Vooruit met de geit!

Verhuizen

 Zoals u kunt zien, ben ik me momenteel volledig aan het inrichten in mijn nieuwe studeerkamer/bibliotheek. Heel de maand is voorzien voor onze verhuis en de inrichting van onze nieuwe woning.
Tot 1 juni zal ik geen nieuwe blogstukjes meer publiceren. Op 1 juni meld ik me terug en krijgt u enkele nieuwe opnames te zien. Tot dan.

Ludo Simons in de Nottebohmzaal

 Tussen het verhuizen door probeer ik heel af en toe her en der een boekvoorstelling bij te wonen. Zo was ik donderdagavond aanwezig in de Antwerpse stadsbibliotheek, waar in de schitterende met boeken overladen Nottebohmzaal de voorstelling plaatsvond van het nieuwe werk Te boek! van professor Ludo Simons. Ann en ik kennen Ludo en zijn lieve echtgenote Leentje al geruime tijd. Professor Simons was onder meer de promotor van Ann toen ze in Antwerpen bibliotheekwetenschappen studeerde. Zelf kon Ann wegens haar ziekte de voorstelling niet bijwonen.
Naast Ludo Simons zelf spraken ook de huidige directeur-bibliothecaris, burgemeester Bart de Wever en uitgever Karl Drabbe. Daarnaast vond er onder leiding van Rik van Cauwelaert ook nog een panelgesprek over het boek en de dreigende opmars van het zogenaamde e-boek plaats. Al bij al valt een en ander ten gunst van het papieren boek uit. Het was 21u eer de receptie begon. Achteraf kon ik met de wagen van Stijn Streuvels-specialist Paul Thiers en zijn echtgenote mee naar huis rijden.
Met dank aan Karl Drabbe voor de geleverde foto's.

Werken

 Vanmiddag legde ik de laatste hand aan het 'kladboek' van de Fotobiografie Joris van Severen in wording. Begin volgende week zal ik alles nog eens overlopen. Het boek telt 248 blz. en zal einde oktober in Wakken voorgesteld worden. Begin mei gaat het hele pakket naar de drukker. Naast het herdenkingsprentje ziet u een foto van Jef François, commandant van de DMO op de landdag van Male in 1935.
Inmiddels verscheen in het laatste nummer (nr. 153) van het tijdschrift Tekos mijn opstel over Thomas Mann en de zijnen (p. 32-43). In deel 28 van de boekenreeks De Grote Oorlog: kroniek 1914-1918 werd mijn artikel, handelend over de korte periode dat mijn oude stad Ieper in oktober 1914 door de Duitsers bezet was (p. 15-24), opgenomen.
De komende weken zullen in het teken staan van onze toekomstige verhuis naar een woning met een aparte vleugel voor mezelf. De woning biedt ook meer mogelijkheden voor de mobiliteit van mijn echtgenote.

Helena Valkova

Ik denk dat de naam van Helena Valkova u niets zal zeggen. Deze mevrouw is de minister van Buitenlandse Zaken van Tsjechië. In een interview verklaarde ze op de vraag wat ze vond van de gewelddadige verdrijving van de Duitse inwoners uit de toenmalige republiek Tsjecho-Slowakije in 1945/1946: "Het ergste. Ik begrijp echter wel dat het een reactie was op de Duitse bezetting van Tsjechië in maart 1939 maar al bij al kwamen de inwoners toch ongedeerd uit de oorlog".
Haar woorden waren nog niet koud of ze kreeg alle mogelijke vaderlandlievende en joodse verenigingen over zich heen. Deze hadden het over een "ongelooflijke belediging" van alle slachtoffers van de nazi's en de holocaust. Minister Valkova probeerde nog vlug haar uitspraken in een bredere context te plaatsen door te verwijzen naar de Polen en de Russen die het zoveel erger te verduren hadden, maar het was te laat. Sindsdien is ze in de media en politieke middens de gebeten hond. Pittig detail: de minister is zelf van Duitse komaf (Duitse moeder en Tsjechische vader).
Nochtans is het Protektorat Böhmen & Mähren -zo heette Tsjechië tijdens de Duitse bezetting- relatief ongeschonden uit de oorlog gekomen. Zo werd Praag als enige Oost-Europese grootstad nooit gebombardeerd. Maar uiteraard mag je dergelijke uitspraken in politiek-correcte middens niet doen, of je krijgt de klassieke pek en veren over je heen.
(Bron: Frankfurter Allgemeine Zeitung van 26 maart 2014)

Bart de Wever in Ieper

 Gisteravond kwam Bart de Wever naar het stadsarchief van Ieper om er het boek van zijn partijgenoot Eric Defoort in te leiden. Het boek handelt over de eerste maanden van de Eerste Wereldoorlog en bevat een stukje familiegeschiedenis van Defoort. Het kreeg de nogal omslachtige titel: Laat mij droef en treurig wezen: familienotities over de zinloosheid van de Groote Oorlog en werd door uitgeverij Van Halewyck de wereld ingezonden.
Er was heel wat volk aanwezig. Naast veel familieleden waren er toch tal van aanwezigen die speciaal naar Bart de Wever kwamen luisteren. Nu die deed dat op zijn eigen eigengereide wijze en kreeg herhaaldelijk de lachers aan zijn kant. Zoals, toen hij het podium opkwam, zijn verwijzing naar zijn recente panda-optreden. Na het einde van de voorstelling verliet hij spoorslags de zaal.
Zelf woonde ik als oud-Ieperling de voorstelling bij. Met Eric Defoort voerde ik vroeger herhaaldelijk lange gesprekken. Ooit droomde hij ervan om een boek over Joris van Severen te schrijven. Of het er ooit nog van komt?

Peter Scholl-Latour 90

Dezer dagen werd de internationaal gerenommeerde Duitse journalist Peter Scholl-Latour negentig jaar. Nog steeds publiceert hij boeken, geeft hij lezingen en neemt hij deel aan discussies waarbij hij een kat een kat noemt. Hij is immers wars van enig politiek correct denken. Zijn reportages uit iedere hoek van de wereld werden de laatste decennia uitgestraald door de Duitse tv-zender ZDF. Hij kreeg er diverse prijzen en onderscheidingen voor.
PSL, zoals hij algemeen bekend staat, is sinds 1945 in elk land ter wereld op bezoek geweest. Maar in de eerste plaats is hij gespecialiseerd in de islamitische landen en in zwart Afrika. Hij spreekt vlot Arabisch; daarnaast ook Frans -zijn vader stamde uit Lotharingen en zijn Duitssprekende moeder uit de Elzas; zelf diende hij een tijdlang in het Franse Vreemdelingenlegioen- en Engels en wat Russisch. Vrij makkelijk kwam hij in contact met allerhande moslimleiders, die op hun beurt andere deuren voor hem openden waar de meeste reporters nooit toegang toe kregen. Een foto van hem samen met ayatollah Khomeini gold als een passepartout. In de jaren 1960 vertoefde Scholl-Latour maandenlang in het gezelschap van de Vietcong. Tegenover de Verenigde Staten van Amerika (gelijk onder welke president) staat hij zeer kritisch.
Ieder bezoek, iedere ontmoeting wordt door hem zorgvuldig voorbereid. Met zijn gasten voert hij lange gesprekken en neemt een tijdlang deel aan hun leven. Zo verbleef hij tijdens de Sovjet-bezetting van Afghanistan een tijdlang in het gezelschap van de moedjahedien, en nam hij er deel aan de ouderenraad waartoe de stamhoofden behoorden.
Voor deze 'grandseigneur' van een onvooringenomen journalistiek neem ik graag en vol eerbied mijn pet af. Peter Scholl-Latour is een instituut. Zijn motto luidt: "Ik beoordeel niemand maar vertel gewoon". Alvast kijk ik met begeerte naar zijn levensherinneringen uit.

Berlijn: originele foto van het stadspaleis

In de zomer van 1945 kreeg de Duitse fotograaf Martin Badekow (1896-1983) de opdracht om het door de geallieerden vernietigde Berlijn fotografisch vast te leggen. Zijn Amerikaanse opdrachtgever nam alle foto's mee naar zijn thuisland. Onlangs kon ik een van deze foto's kopen. Overigens een heel zeldzame opname. Zoals u kunt zien, doorstond het keizerlijk stadspaleis de tientallen bombardementen redelijk goed. De Berliner Stadtschloss was na de zomer van 1945 makkelijk te restaureren. Toch gaf DDR-dictator Walter Ullbrich er de voorkeur aan om de restanten de lucht in te jagen. In de plaats kwam een DDR-paleis dat vol arsenicum stak. Na de Wiedervereinigung werd het zogenaamde Kulturpalast afgebroken.  Thans wordt het Stadtschloss in zijn oude glorie weer heropgebouwd. Binnenin worden er tentoonstellingszalen en allerhande culturele fora gepland. Zo zal er weer een stukje van het oude Berlijn heropgebouwd worden.

Lapland: enkele impressies

Lapland en Johan Turi

Afgelopen week vertoefde ik in Lapland (het noorden van Finland). Er lag sneeuw en het vroor maar ook ginds was het geen gewone winter. Normaal heersen er midden februari temperaturen van zo'n -25°C en minder en ligt er een sneeuwlaag van zo'n 1,5 meter. Thans was het er gemiddeld -3 à -4°C en ligt er een halve meter sneeuw. Voor de Finnen is het een warme winter. Toch lag het besneeuwde landschap er prachtig bij. We maakten er een hondensledetocht en uitstappen (een 's avonds) met sneeuwscooters. Een geweldige ervaring. Kortom een weekje ontspanning. De reis ondernam ik met hetzelfde gezelschap als eerder al naar Spitsbergen en het zuiden van IJsland. Ik hoop hier binnen een paar dagen enkele foto's te kunnen plaatsen.
In Lapland -we bezochten onder meer ook het parlement van Lapland dat uit 23 volksvertegenwoordigers bestaat- 'ontdekte' ik de schrijver Johan Turi. Hij was de eerste die in 1910 een oorspronkelijk boek in het Laps schreef en uitgaf. Over hem hoop ik later een biografisch opstel te kunnen schrijven.

Toeristisch bord Kesterheide

Vermits de dekplaat op het voormalige praalgraf van Staf de Clercq op de Kesterheide historisch gezien geen enkele waarde bezit -ze dateert immers van de jaren 1960-, heb ik zelf een voorstel aan de mensen van Gooik gedaan. Indien de grond verkocht wordt en de restanten van de grafkelder verwijderd moeten worden, waarom dan geen toeristisch bord plaatsen? Hierop kan dan de nodige historische uitleg (onder meer over de betekenis van de vroegere Vlaamse Landdagen) vermeld worden.
In de lokale pers verschenen er een paar artikels naar aanleiding van deze zaak. Opvallend is de historische onzin en desinformatie die daarin verkocht wordt. Resultaat van een decennialange verwaarlozing van het geschiedenisonderwijs en de beroepsmatige eenzijdigheid van tal van onderwijskrachten.

Fotobiografie Joris van Severen: eerste fase

Vrijdagochtend ll. kwam vriend Maurits Cailliau de 248 mapjes ophalen met daarin meer dan 600 illustraties en beschrijvingen van Joris van Severen en zijn beweging. Iedere pagina van het boek kreeg een mapje. Het is nu de bedoeling dat hij alles nakijkt en eventueel zorgt voor aanvullingen en verbeteringen. Begin maart zal hij me alles terugbezorgen. Daarna kan ik verder aan de slag en het kladboek samenstellen. Samen zullen we zo de eerste fotobiografie binnen de Vlaamse historiografie op de boekenmarkt brengen. Inmiddels is de intekencampagne van start gegaan.

Staf de Clercq opnieuw in de actualiteit

Sinds de grond op de Kesterheide, waarop het voormalige praalgraf stond van Staf de Clercq, als bouwgrond te koop aangeboden werd, staat de voormalige stichter-leider van het VNV weer volop in de actualiteit. We vermeldden al een en ander in ons stukje van 9 januari. Sindsdien verschenen er in de regionale pers in het Pajottenland al wat artikels. Op vrijdag, 31 januari wijdde de regionale Brabantse Ring-tv er een aparte bijdrage aan. Afgezien van enkele fouten -zo werd de indruk gewekt dat de VNV-landdagen ook tijdens de bezettingsjaren op de Kesterheide doorgingen, wat uiteraard niet klopt- was het vooral een informatief stukje. Wat de reporter niet wist, is dat de verkoop door de erfgename van de weduwe van Staf de Clercq inmiddels (voorlopig) stopgezet is. Gezien de hoge vraagprijs voor de grond waren er geen kandidaat-kopers komen opdagen.
Vraag is ook wat er met de gedenkplaat die boven op de lege grafkelder aangebracht werd, zal gebeuren. Die plaat kwam er zonder dat de erfgename hiervan op de hoogte gebracht of om toestemming gevraagd werd. Wordt beslist vervolgd.