Ripuarisch

Wist u dat er een taal bestaat die Ripuarisch genoemd wordt? Ik alvast niet. 

Nu, de taal wordt ook wel Noordmiddelfrankisch genoemd en behoort tot de Westmiddelduitse dialectgroep. Het is een oud Frankisch woord. De naam is afgeleid van het Latijnse woord 'ripa' dat oever betekent. In ons geval de rechteroever van de Rijn. De Romeinen noemde de Frankische stammen die aan de Middenrijn en omgeving woonden 'Ripuariërs'. 

In Nederlands-Limburg wordt de taal nog gebezigd in de gemeente Kerkrade en omgeving. Ik las het woord 'Ripuarisch' toevallig in een artikel dat ik gisteravond tot mij nam.

De Russische genocide van de Circassiërs

Op 29 mei 1864 verklaarde de Russische tsaar Alexander II dat de decennialange oorlog tussen de Circassiërs en Russen tot het verleden behoorde. De Circassiërs waren een bergvolk in het noorden van de Kaukasus, maar Rusland beschouwde hen als rebellen omdat ze zich niet vrijwillig lieten inlijven in het Russische rijk. De tsaar wilde het gebied innemen en weigerde Circassië of Tsjerkessië als onafhankelijke regio te erkennen.

Tijdens de slag bij Qbaada op 27 mei 1864 moesten de resterende Circassiërs het opnemen tegen een veel groter Russisch leger. De Circassiërs verloren deze veldslag, waarna de Russische troepen dorpen plunderden, alle vrouwen en meisjes tussen tien en tachtig jaar die ze in handen kregen, verkrachtten en/of vermoordden, landbouwgrond platbrandden, vee doodden en tienduizenden burgers deporteerden. Een deel van de Circassiërs werd
naar het Ottomaanse rijk verdreven. Een aantal krijgsgevangen genomen Circassiërs werd bij de kozakken ingelijfd. Een Russische volkstelling van 1897 telde nog 150.000 oorspronkelijke inwoners in het woongebied van de Circassiërs in Krasnador en de aangrenzende berggebieden van de noordelijke Kaukasus. Een halve eeuw eerden woonden er nog vier miljoen mensen. Deze periode kwam later bekend te staan als de Circassische genocide. Op 21 mei herdenkt de Circassische diaspora deze gebeurtenissen. Het leed hen aangedaan werd nooit erkend.

Herdenking Francis van den Eynde

 Gistermiddag woonde ik in Lochristi de herdenking bij van de vorig jaar overleden Francis van den Eynde. Het was een stijlvolle herdenking met tal van aanwezigen die hem een laatste groet kwamen brengen. Vorig jaar kon dit niet wegens corona. Naast vrienden uit Duitsland, Frankrijk en Italië spraken ook zijn beste vriend Peter Logghe, en verder Jurgen Ceder, Johan Vanslambrouck en zijn weduwe. Er werd ook heel wat gezongen. Francis was immers een groot voorstander om tussen pot en pint geregeld een zangstonde in te lassen. Zelf leerde ik hem kennen in Gent binnen het VNSU in het midden van de jaren 1970 maar vooral tijdens de opstelraden van Tekos. Als geen ander kon hij moppen en anekdotes vertellen. De laatste jaren had hij het vooral over zijn memoires. Wellicht zullen deze thans niet meer verschijnen. Helaas.

Jozef Tiso

Door omstandigheden -mijn pc diende een onderhoudsbeurt te krijgen en de daarmee gepaard gaande moeilijkheden bij de heropstart- kon ik mijn blog niet verzorgen. Hopelijk zijn deze thans van de baan. Intussen heb ik niet stilgezeten. Naast enkele recensies schreef ik een uitgebreid biografisch opstel over monseigneur Jozef Tiso, de eerste president van Slowakije (1939-1945). De bijdrage zal in het najaar verschijnen bij uitgeverij Aspekt, in een bundel met als voorlopige titel "Kleine potentaten in het interbellum". Zo zullen ook de leiders van de Baltische staten, Oostenrijk, Finland, Joegoslavië, Albanië... aan bod komen. Figuren die tot op heden nog maar weinig aan bod kwamen.
Deze week begin ik aan mijn brochure over de naoorlogse Oostfrontersverenigingen in Vlaanderen te werken. Het zal het laatste deeltje zijn dat in de Altringer-reeks zal verschijnen.

Publicatie Groningen

Oorspronkelijk was ik van plan om mijn tiende en laatste publicatie in de reeks Altringer-brochures te wijden aan de Groninger Beweging. Nu zie ik daarvan af. Gezien de eerder magere verkoopresultaten van mijn Friesland-boek ben ik tot de vaststelling gekomen dat Vlamingen niet bepaald geïnteresseerd zijn in het wel en wee van andere volksnationale bewegingen en groepen.
In de plaats zal ik deze tiende brochure wijden aan een korte historiek van de oud-Oostfrontersverenigingen na 1945 in Vlaanderen.

Slovenië

Terug van een tiental dagen vakantie in Slovenië of Slavisch Oostenrijk. Mooie natuur maar voor mij veel te heet; gemiddeld 37 à 38° Celsius. In de steden en dorpen nog veel restanten van het Tito communisme: fabrieken in het centrum en afschuwelijk lelijke betonflatgebouwen. Ons gezelschap zat op hotel in het stadje Cerkno. De vriendelijke conservator van het lokale museum vertelde me dat het grootste deel van het stadje in april-mei 1945 verwoest werd door de partizanen omdat ze er te weinig aanhang bezaten. De Tito-communisten redeneerden als volgt: wie niet in onze rangen strijdt, beschouwen we als een tegenstander. Tot 1991 diende het zo voorgesteld te worden dat de Duitsers bij hun aftocht Cerkno verwoest hadden. Nog een anekdote. Cerkno is beroemd omwille van zijn carnaval (en carnavalmaskers). In 1945 door dictator Tito verboden, mocht het pas in 1956 hervat worden.
Mooie uitstappen gedaan naar het immense grottencomplex van Postojama en het Karstgebergte; dat laatste met het oog op een nieuw nog te schrijven boek over de Karstjäger.

Kardinaal Stepinac

Tijdens de bijna afgelopen maand ben ik in de eerste plaats bezig geweest met het schrijven van een biografisch opstel over de Kroatische kardinaal Alojzije Stepinac. Veel werd er hier nog niet over hem gepubliceerd. Ik besteedde vooral aandacht aan de oorlogsjaren en zijn gevangenschap tijdens de Tito-dictatuur, die tot zijn vroege dood heeft geleid. Stepinac had tijdens zijn jaren als aartsbisschop van Zagreb voortdurend af te rekenen met tegenstand. Zowel de Italianen, de Duitsers, het Pavelic-regime en de partizanen van Tito waren niet bepaald over hem te spreken. Ook binnen de katholieke kerk in Kroatië werd hij met opposanten geconfronteerd. Toch gaf aartsbisschop Stepinac niet toe.
Daarnaast schreef ik ook een vierdelige reeks over de situatie in Oost-Europa onmiddellijk na het einde van de Eerste Wereldoorlog. Bij ons zwegen de wapens op 11 november 1918. Elders niet. Vooral in de nieuwe landen van Oost-Europa werd er nog duchtig doorgevochten tot het begin van de jaren 1920. Achtereenvolgens geef ik een beeld van de situatie in de Baltische staten, Finland, Polen en Hongarije.
Al deze artikels zullen deze zomer op doorbraak.be verschijnen.

De Groninger Beweging

 

Tot voor kort was de Nederlandse provincie Groningen voor me een plaats waar vooral aardgas werd gewonnen. Niet iedereen was/is er mee opgezet. Want de aardgaswinning gaat immers gepaard met grondverzakkingen die heel wat schade berokkenen aan de huizen en de omgeving. Huiseigenaars zien de waarde van hun huis zienderogen afnemen. Op de kopersmarkt wil haast niemand nog investeren in de aankoop van een huis in Groningen. De leegstand is er dan ook groot. Sinds enige tijd is er onder de naam Groninger Bodem Beweging een milieugroep actief die gekant is tegen verdere aardgasexploitatie in Groningen. Met succes want de overheid draaide de aardgaswinning     voor een flink stuk terug.

Zo kwam ik, terloops, te weten dat er in de 19de en de 20ste eeuw een Groninger Beweging actief was met als leidende figuur onder meer K. ter Laan. Deze beweging ontstond naast haar buur de Friese Beweging en stelde ook het belang en het behoud van de eigen taal voorop. De Groninger Beweging streefde naar het in standhouden van haar eigen streektaal en verwees naar het Saksisch als de eigenlijke regionale taal van Groningen. Een en ander zal ik proberen nader uit te leggen in een aparte brochure die hopelijk eind volgend jaar zal verschijnen.

Nieuwe Encyclopedie van Friesland

Zopas ontving ik de nieuwste editie van de Nieuwe Encyclopedie van Fryslân. Een schitterende uitgave in vier kloeke boekdelen. In totaal bevatten de boeken 3000 blz., 11.000 trefwoorden en meer dan 1100 illustraties in kleur. Je kunt er letterlijk alles in vinden wat van dicht of van ver met Friesland te maken heeft. Hoofdredacteur van de hele onderneming die zeven jaar voorbereiding vergde, was Meindert Schroor. Medewerkers waren onder meer Klazien Schroor-Dijkstra, K.F. Gildemacher, Jelle Krol, G.J. de Langen, A. Buursma, Martha Kist en J. Kuiper. Kortom de uitgave is een lust voor het oog en een verrijking voor eenieder, waaronder mezelf, die zich voor de Friese regio interesseert.
A propos, wordt er tegenwoordig al eens nagedacht over een nieuwe uitgave van de Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging? Binnenkort viert deze haar twintigste verjaardag.

Helena Valkova

Ik denk dat de naam van Helena Valkova u niets zal zeggen. Deze mevrouw is de minister van Buitenlandse Zaken van Tsjechië. In een interview verklaarde ze op de vraag wat ze vond van de gewelddadige verdrijving van de Duitse inwoners uit de toenmalige republiek Tsjecho-Slowakije in 1945/1946: "Het ergste. Ik begrijp echter wel dat het een reactie was op de Duitse bezetting van Tsjechië in maart 1939 maar al bij al kwamen de inwoners toch ongedeerd uit de oorlog".
Haar woorden waren nog niet koud of ze kreeg alle mogelijke vaderlandlievende en joodse verenigingen over zich heen. Deze hadden het over een "ongelooflijke belediging" van alle slachtoffers van de nazi's en de holocaust. Minister Valkova probeerde nog vlug haar uitspraken in een bredere context te plaatsen door te verwijzen naar de Polen en de Russen die het zoveel erger te verduren hadden, maar het was te laat. Sindsdien is ze in de media en politieke middens de gebeten hond. Pittig detail: de minister is zelf van Duitse komaf (Duitse moeder en Tsjechische vader).
Nochtans is het Protektorat Böhmen & Mähren -zo heette Tsjechië tijdens de Duitse bezetting- relatief ongeschonden uit de oorlog gekomen. Zo werd Praag als enige Oost-Europese grootstad nooit gebombardeerd. Maar uiteraard mag je dergelijke uitspraken in politiek-correcte middens niet doen, of je krijgt de klassieke pek en veren over je heen.
(Bron: Frankfurter Allgemeine Zeitung van 26 maart 2014)

Lapland en Johan Turi

Afgelopen week vertoefde ik in Lapland (het noorden van Finland). Er lag sneeuw en het vroor maar ook ginds was het geen gewone winter. Normaal heersen er midden februari temperaturen van zo'n -25°C en minder en ligt er een sneeuwlaag van zo'n 1,5 meter. Thans was het er gemiddeld -3 à -4°C en ligt er een halve meter sneeuw. Voor de Finnen is het een warme winter. Toch lag het besneeuwde landschap er prachtig bij. We maakten er een hondensledetocht en uitstappen (een 's avonds) met sneeuwscooters. Een geweldige ervaring. Kortom een weekje ontspanning. De reis ondernam ik met hetzelfde gezelschap als eerder al naar Spitsbergen en het zuiden van IJsland. Ik hoop hier binnen een paar dagen enkele foto's te kunnen plaatsen.
In Lapland -we bezochten onder meer ook het parlement van Lapland dat uit 23 volksvertegenwoordigers bestaat- 'ontdekte' ik de schrijver Johan Turi. Hij was de eerste die in 1910 een oorspronkelijk boek in het Laps schreef en uitgaf. Over hem hoop ik later een biografisch opstel te kunnen schrijven.

Ergernis in Zuid-Tirol

In de stad Bozen in Zuid-Tirol, een regio die sinds 1919 deel uit maakt van Italië, staat sinds 1928 een triomfpoort dat door het fascistische regime van Mussolini daar neergepoot werd. Het moet herinneren aan het feit dat Italië als overwinnaar uit de Eerste Wereldoorlog kwam en het voormalige Oostenrijkse gebied Zuid-Tirol annexeerde.
Nu daar in Zuid-Tirol zijn ze niet bepaald opgezet met al die Italiaanse bemoeienissen. We drukken ons voorzichtig uit. Naar aanleiding van de 85ste verjaardag van de inwijding van de zegepoort op 12 juli 1928 werd het monument met veel geld grondig gerestaureerd. De Zuid-Tirolers waren hier niet bepaald mee opgezet en noemen het gebouw een provocatie voor alle democraten, en een schande voor de Italiaanse staat. Vooral de fascistische symboliek op het monument worden door de zelfbewuste Tirolers als beledigend ondervonden.
In een mededeling lieten de mensen van de Süd-Tiroler Freiheit weten dat het geld beter aan de verwaarloosde werelderfgoedstad Pompeij besteed had geworden. Tegelijkertijd gaven ze ook een aansprekende sticker uit waarvan u hieronder de afbeelding ziet.